Goedemorgen! Afgelopen week stond bij mij in het thema van de briefingen voor de werkconferentie Regulering Digitale Platformen waar ik vorige week over schreef, een toffe sessie over de toekomst van KlusCV met het team van Freshheads, het afronden van mijn bijdrage aan het boek 'Inclusief Platformwerk' dat op 20 april tijdens het symposium 'Platformwerk - het kan ook anders!' wordt gelanceerd, het afronden van een stuk over uitzenden en platformen voor de ABU en niet te vergeten een hoop geregel en voorbereiding voor onze wereldreis die over twee weken exact van start gaat. Ook zal voor die tijd als het goed is mijn nieuwe persoonlijke website worden gelanceerd: ook een mooie mijlpaal!

Tussen alles door ook nog een aantal mooie stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

‘Ik ben gebruikt en misbruikt door Uber’ | NRC

Met de publicatie van de 'Uber files' in 2022 werden veel wantoestanden van Uber in de periode dat het bedrijf onder leiding stond van de oprichter Travis Kalanick naar buiten gebracht. In grote lijnen waren deze wantoestanden al ruim voor de publicatie bekend. Het waren de details van de acties en het bewijs dat misdragingen geen incident, maar een structureel onderdeel waren van de bedrijfscultuur, dat de publicaties erg interessant maakten.

Na deze publicatie, in combinatie met de publicatie van het boek 'De strijd om Uber - van tomeloze ambitie tot totale ontsporing', zou je zeggen dat nog meer verhalen uit die periode niet meer zullen verrassen. En toch blijft het dat wel doen.

In dit stuk in NRC: "Managementassistent Ligea Wells regelde tussen 2014 en 2017 alles op het hoofdkantoor van Uber in Amsterdam. Nu vertelt ze voor het eerst haar verhaal. Over de werkdruk, de politie-invallen en de lobby van Neelie Kroes."

Het stuk geeft een interessant kijkje in de keuken bij het (EMEA) Uber kantoor in Nederland in de periode '14 - '17. Een werkomgeving met jonge (en makkelijk te beïnvloeden) mensen die worden aangestuurd om succes te boeken, koste wat kost. Met geen respect voor iedereen die in de weg staat voor dit succes ("wie de fuck zijn jullie om ons dat te vertellen?") en gedreven door de belofte (en droom) van het grote geld, waardoor iedereen voor een laag salaris belachelijk veel uren maakte. Daarnaast geeft stuk meer inzicht in de lobby van het bedrijf en de strategie met het omgaan (of beter: omzeilen) van toezichthouders en beleidsmakers.

Opmerkelijk, maar niet verrassend, is de reactie vanuit Uber op het stuk: "Een woordvoerder van Uber laat weten dat het bedrijf „vandaag de dag een geheel ander bedrijf is dan acht jaar geleden, toen Ligea Wells in het team onder leiding van Mark MacGann werkte." Het standaard antwoord van het bedrijf waarin de wantoestanden onder het bewind van Kalanick wordt weggewuifd als 'een andere periode'. Strategisch gezien niet verrassend, maar ik ben wel erg benieuwd of, en zo ja wanneer, er ook nog een juridische (strafrechtelijke) staart komt aan de onthullingen rondom het bedrijf van de manier van werken in deze periode.

BlaBlaCar neemt carpooldienst Klaxit over | Emerce

Het Franse BlaBlaCar was in het begin van de 'sharing economy hype' het eerste Europese platform dat de befaamde 'unicorn' status behaalde. Dat was toen het platform een investering van 100 miljoen euro (of was het dollar?) ophaalde. Ongekend destijds voor een Europese startup.

Ik volg het platform al flink wat jaren. In 2014 reed ik naar Parijs voor een video interview met een van de founders en twee jaar later interviewde ik de andere founder op video tijdens de Next Web Conference in Amsterdam. Het is interessant om te zien hoe het platform zich door de jaren heen ontwikkelde van een platform voor liften naar een meer breder transport platform en een platform dat bedrijven faciliteert in carpoolen. Het voordeel van carpoolen is dat je altijd in ieder geval een gezamenlijk start of eindpunt hebt, wat het eenvoudiger maakt om relevante matches te maken. Ook startte het platform een eigen busdienst.

Voor carpoolen is destijds BlaBlaCar Daily in het leven geroepen. Afgelopen week las ik dat het platform hier een mooie overname heeft gedaan van Laxit. In het stuk: "Laxit heeft sinds de oprichting in 2012 partnerschappen getekend met lokale overheden. Meer dan 50 lokale overheden en 350 bedrijven werken samen met het platform om carpooling te bevorderen. In 2022 faciliteerde Klaxit 2,6 miljoen ritten op zijn platform."

Dit voorbeeld laat zien dat waar platformen vaak als een 'solo' platform met 1 soort dienst begint, het vaak met de tijd de diensten uitbreidt en ook samenwerkingspartners op zoekt om de business te kunnen schalen. Geen idee wat de waardering van het bedrijf vandaag de dag is, maar het is wel een van de heel weinige deeleconome startups uit die periode die nog steeds bestaat en ook enig formaat heeft.

SXSW2023 - Een openbaar notitieblok van de Nederlandse SXSW gangers

South By Southwest: een tech/muziek/kunst festival dat al flink wat jaren wordt georganiseerd. Ik wil er nog steeds een keer naartoe gaan, maar dit jaar was (met mijn wereldreis in het vooruitzicht) niet de beste timing. Misschien volgend jaar...

Erwin Blom, ook bekend van Fast Moving Targets, gaat al flink wat jaren naar het festival en heeft ook dit jaar weer een manier gevonden om de blogs, geschreven door Nederlandse bezoekers aan het festival, te bundelen. Zo kunnen de 'thuisblijvers' toch nog een beetje meegenieten. Aanrader om te volgen!

You’ve probably seen the viral video of the Deliveroo driver collapsing. This is the reality for couriers like us | The Guardian

Dit artikel begint met: "You may have seen the pictures and videos already. Last week, a Deliveroo rider collapsed in front of a building in London where he was making a food delivery. The concierge initially denied him access to the lobby, so the driver was left in the cold, on the pavement, drifting in and out of consciousness waiting for an ambulance to arrive. <...> During this time, the customer came downstairs to complain that a food item was missing and wanted to complain to him. Eventually, the rider was allowed into the lobby" Een voorbeeld dat laat zien dat vanuit verschillende kanten dit werk, dat door sommigen wordt omschreven als 'disposable labour', niet als waardevol wordt gezien.

Is dit nieuw? Nee (zeker niet) en ja (absoluut). In die volgorde. Als je de inspectierapporten over maaltijdbezorging waarbij de bezorger door het restaurant wordt ingehuurd leest dan zie je dat dit altijd een sector is geweest waar de werkende er bekaaid vanaf kwam. Misschien dat het feit dat het destijds voor veel mensen een bijbaantje was, iets dat bezorgplatformen ook proberen te framen (want dan maakt het blijkbaar niet uit wat de voorwaaden voor een werkende zijn...), er aan bijdraagt dat niemand (en al zeker niet op Europees niveau) zich bekommerde om deze werkende.

Nu platformen deze zeer gefragmenteerde (en lastig te controleren) markt centraliseren is er opeens wél aandacht voor de maaltijdbezorger. Je zou dit als selectieve verontwaardiging kunnen zien. Waarom nu opeens wél aandacht voor een groep werkenden die al jarenlang wordt genegeerd? Waar hebben beleidsmakers en vakbonden nu opeens wel interesse in deze groep werkenden na ze jarenlang te hebben genegeerd?

Als je iets verder kijkt en met veel mensen hierover spreekt, dan zie je dat er wel degelijk een verschil is. Niet dat dat partijen vrijwaart dat ze zich jarenlang niet om deze groep werkenden hebben bekommerd, maar er is wel degelijk iets veranderd.

Een paar punten:

1. Zoals eerder gezegd is deze gefragmenteerde markt nu veel meer gecentraliseerd. Dit maakt de nieuwe 'middlemen' machtig;
2. Door de opkomst van bezorgplatformen is de markt gegroeid, waardoor iets wat eerst een 'niche' groep nu een substantiële vorm heeft aangenomen;
3. Bij 'on demand platformen' is de impact van 'het algoritme als baas' en de manieren waarop deze platformen de werkende sturen, nudgen, belonen en straffen is erg groot. Gamification en gameblification hebben een grote impact op het gedrag van de werkende in een fysieke (stedelijke) omgeving;
4. De centrale positie icm de algoritmes geeft het platform macht: als 'private regulator' zit het platform op alle data, maar het geef slechts de hoognodige data door aan de werkende. Genoeg om de klus te kunnen klaren, maar meer ook niet;
5. Als laatst denk ik dat het wegvallen van de 'werkgever' (hoe slecht deze dan ook was in veel gevallen) van het restaurant de bezorger vrij, maar in zekere mate ook vogelvrij heeft gemaakt. In het voorbeeld van de Deliveroo bezorger was het enige dat de bezorger van Deliveroo hoorde gedurende de periode dat deze gewond op de grond lag de automatische meldingen die vroegen waar het eten bleef. In dat soort gevallen heb je misschien meer aan een waardeloze baas dan aan een algoritme als baas.

De partijen in het debat die ik spreek zijn vooral gefascineerd door de impact van de technologie op de werkende. Zij zien ook dat dit verder gaat dan alleen (on demand bezorg) platformen, maar zien ook dat het probleem gelijk breed in de arbeidsmarkt aanpakken politiek gevoelig ligt en praktisch lastig uitvoerbaar. Dus gaat de focus op de platformen als een 'praktische vingeroefening'.

Ik denk dat de verschillende stakeholders in het debat dit meer mogen uitspreken. Dat zij zich zorgen maken over de 'dehumanificatie' (geen idee of het een bestaand woord is, anders bij deze) van de arbeidsmarkt. Want als je dat uitspreekt, dan maak je ook een gesprek mogelijk om deze vraagstukken in een bredere context te bespreken. En dat zou het debat wat mij betreft echt ten goede komen.

Event!

Vorige week vertelde ik je al over de 'werkconferentie Regulering Digitale Platformen' die deze week op 23 maart plaats zal vinden bij de Haagse Hogeschool. Een week later, op 31 maart, zal een online webinar dat ik samen met de WageIndicator Foundation organiseer plaatsvinden. Het thema: 'Women in gig: web based work'. Bij het vorige event waren meer dan 150 gasten aanwezig uit meer dan 20 landen. Meer info en inschrijven via deze link.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.