Goedemorgen! Afgelopen week het podium gedeeld met een fanatieke gelover in stenen winkels, de eerste sprekers bevestigd gekregen voor de aankomende werkconferentie over platformen en regulering, een toffe fotoshot gedaan en verbindingen gelegd tussen hogescholen mbt platformeconomie in het onderwijs. Daarnaast bezig geweest met het inplannen van interviews voor de nieuwe podcast serie met de WageIndicator Foundation. Zo zal ik later deze maand de trein nemen naar München voor een interview met een van de initiatiefnemers van de Crowdsourcing Code: een code of conduct met 9 'crowdwork' platformen. Tijdens mijn wereldreis zal ik overigens ook nog opnames in Mozambique en Indonesië doen voor deze podcast. Als ik er dan toch ben...

Komende donderdag staat het symposium 'Platformwerk in goede banen' op het programma in de Winkel van Sinkel in Utrecht. Aanmelden kan nog steeds.

Voor deze editie weer 5 stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Batmaid embraces court ruling against precarious working conditions in the digital platform industry

Onlangs maakte ik kennis met de mensen achter Batmaid: een van origine Zwitsers platform voor thuisschoonmakers waar meer dan 4.000 schoonmakers voor werken. Een platform dat sinds 2021 ook in Nederland actief is, voornamelijk in Amsterdam en omstreken en Den Haag. Wat Batmaid bijzonder maakt is dat het platform de schoonmakers in dienst neemt. Werkenden kunnen aangeven hoeveel uur zij willen werken en het platform zorgt ervoor dat de werkenden bij particuliere huishoudens aan de slag kunnen.

Het platform verstuurde afgelopen week een persbericht waarin werd aangegeven dat zij blij zijn met de uitspraak in de Hepling zaak. In dit persbericht een quote van de CEO van het platform Andreas Schollin-Borg:

“It's always unfortunate when a company goes bankrupt. At the same time,current developments in the market strengthen the choices we have made to structure our business model in a socially responsible way. Our willingness to hire cleaners aligns with Batmaid's desire to fight undeclared work. As an organization, we want to take our responsibility. We believe it is important to play our part in removing uncertainties for our people.”

Als ik Schollin-Borg was geweest, dan had ik een andere invalshoek gekozen. Natuurlijk kun je het vanuit zijn standpunt gezien een goede stap vinden dat een concurrent die onder de tarieven van zijn platform opereert de deuren moet sluiten. Alleen blijft het platform met de grootste concurrent achter: de zwarte markt. Hierbij hebben zij het probleem dat hun tarief, ergens rond de 25euro per uur, nog steeds significant hoger is dan wat men doorgaans in de zwarte markt (soms met het excuus van de regeling dienstverlening aan huis) betaald. De klanten van Batmaid zijn nu vooral expats die het geld hebben en aan de wet willen voldoen en bedrijven die de schoonmaak voor de werknemers betalen. Maar wil Batmaid echt in Nederland doorbreken, dan is er toch echt een bredere discussie nodig over de waarde van huishoudelijk werk. De rechtszaak en het faillissement van Helpling was daarvoor een mooie aanleiding geweest, maar het is nog oorverdovend stil in de beleidskamers en in de media.

p.s. tijdens het WageIndicator webinar 'Women in Gig' presenteerde Juan Sebastian Cavadid 'zijn' platform Hongaru: een platform in Colombia dat thuisschoonmakers in dienst neemt. Hij vertelde ook hoe een verandering in beleid ervoor zorgde dat het inhuren van schoonmakers op de zwarte markt minder aantrekkelijker werd. De video van zijn verhaal vind je hier terug.

Leidt uitspraak Hoge Raad over Deliveroo-zaak tot verduidelijking gezagscriterium?

Het eindoordeel van de vraag of Deliveroo bezorgers nu wel of geen werknemer zijn (of: waren) ligt bij de Hoge Raad. De uitspraak zou eerst in december zijn, werd toen doorgeschoven naar 10 februari en deze week werd bekend dat de uitspraak op 9 maart zal plaatsvinden.

Ik ben heel benieuwd wat de reden is van het uitstellen, maar ik zie ook dat deze zaak politie gevoelig ligt in een periode dat het kabinet stappen wil zetten in het verduidelijken van de contractvormen in de arbeidsmarkt.

Dit wordt vooral duidelijk wanneer je weet dat deze uitspraak niet alleen 'nieuws' is voor de Deliveroo bezorgers, maar dat deze uitspraak een veel bredere impact kan hebben op onze arbeidsmarkt.

In dit stuk op ZiPconomy:

Als het gezagscriterium door de Hoge Raad of door het kabinet wordt verduidelijkt, zullen de 1,2 miljoen zzp’ers in Nederland en hun opdrachtgevers hun arbeidsrelatie opnieuw moeten beoordelen, zeker als de werkzaamheden die de zzp’er verricht zijn ingebed in de organisatie van de opdrachtgever.

Als de arbeidsrelatie kwalificeert als een arbeidsovereenkomst, dan heeft dit tot gevolg dat de opdrachtgever loonheffingen moet inhouden en afdragen en dat arbeidsrechtelijke bescherming bij ziekte en ontslag wordt genoten. Een ander verstrekkend en kostbaar gevolg is dat mogelijk met terugwerkende kracht pensioenpremies afgedragen moeten worden.

We gaan het straks meemaken in maart. Of juni. Wie het weet mag het zeggen.

Hoe een platform bijdraagt aan het verzachten van armoede

In veel definities rondom platformen wordt het platform op de eerste plaats gezet. Als een op zichzelfstaande 'silo' waar vraag en aanbod autonoom haar ding kan doen. Dat is een keuze, maar er zijn ook veel gevallen waar het platform als een faciliterend instrument wordt gebruikt om bepaalde processen in te richten.

Een mooi voorbeeld hiervan is Quiet: een community die mede via een platform probeert om armoede te verzachten. Afgelopen week zond Kruispunt een 25 minuten durende mini-documentaire uit over het initiatief. Zeker een aanrader om terug te kijken.

Per stad waar Quiet actief is, is een fysieke community aanwezig. Deze wordt ondersteund door een platform. Ondernemers stellen diensten of spullen beschikbaar via het platform. Een kapper kan prima 5 knipbeurten per maand weggeven, een restaurant wat etentjes en de lokale voelbalclub voetbalkaartjes. Alles om een doelgroep die het niet makkelijk heeft een steuntje in de rug te geven. Via het platform worden deze diensten of spullen beschikbaar gesteld aan de community, waar mensen zich vervolgens op kunnen inschrijven.

Mooi aan dit concept vindt ik dat het geheel op vertrouwen draait. Daar heeft Embrechts een goede reden voor: mensen in armoede moeten volgens hem al bij 19 loketten bewijzen dat ze arm zijn. Hij wilde niet loket nummer 20 worden.

Deze casus laat ook goed zien dat platformen die bijdragen aan sociale doelstellingen veelal ook zwaar ondersteund moeten worden met mensen (vaak vrijwilligers). Waarbij niet het platform, maar de mens centraal staat. Iets waar we veel van kunnen leren.

As More Freelancers Work Across Borders, Expect More Emphasis On Worker Classification And Tax Collection | Forbes

Ik lees en hoor veel verhalen (wat ook zeker aan mijn bubbel kan liggen) van mensen die voor een korte of langere tijd naar het buitenland vertrekken en intussen gewoon online doorwerken. Tijdens covid hebben we wel geleerd dat locatie onafhankelijk werken voor kenniswerkers in veel gevallen prima kan. Intussen zijn er ook landen die hierop zijn ingesprongen met zogenaamde 'digital nomad visa'. Alles om de digitale werkende aan te trekken. Platformen kunnen dit fenomeen met locatie onafhankelijk 'on demand werken' versterken. Hoewel hier veel kansen liggen, zijn er ook uitdagingen. Zoals: hoe zit het met de belasting? En hoe ga je om met arbeidsvoorwaarden en classificatie van de werkende. In dit stuk worden hier goede vragen over gesteld:

It’s not surprising that compliance with worker classification laws is a bigger deal in the freelance revolution. Why? Well, three factors drive this development. First, the globalization of work, and the impact of new work and collaboration technologies that make it possible to work from anywhere. As readers may know, 51 countries now have active and ongoing programs inviting “digital nomads” to sojourn in their country.

The second driver: countries need tax dollars, and proper classification is essential to tax collection. For example, Argentina annually exports almost 5 billion dollars in tech expertise through the work of over 200,000 freelancers living in Argentina but “gigging” for US companies. Third, advances in technology are beginning to make available new solutions offering indemnification quickly and more cost effectively, and gives companies more visibility over their freelancers and a better experience for the freelancer.

Ik ben overigens ook benieuwd naar andere effecten van digital nomad programma's. Je kunt er vraagtekens bij stellen hoe goed het is dat je als land dit soort werkenden aantrekt die in het land geen werkzaamheden en toegevoegde waarde bieden en waarschijnlijk ook heel ergens anders belasting betalen. Je zet de deuren voor deze groep open, terwijl je de deur voor andere mensen met een betere reden om daar te komen gesloten houdt. Ook heb ik al de eerste stukken geleden van de impact die een stortvloed van digital nomads op de lokale omstandigheden als huizenprijzen heeft. Ik ben dan ook heel benieuwd wat er uit de evaluaties van deze programma's komt. Mocht je hier meer inzicht in hebben, laat het gerust weten.

Wat het Uber-algoritme doet met de woede van de chauffeurs, blijft ook geheim | Volkskrant

Normaal worden Uber demonstraties in Nederland heel mager bezocht. Hierdoor viel de demonstratie vorige week, met zo'n 80-100 deelnemers, zeker op. Deze column in de Volkskrant vat de situatie goed samen.

Vaak krijg ik te horen: 'dan rijden ze toch niet voor Uber?'. Dat is makkelijk gezegd, maar na de investering in papieren en auto is het niet eenvoudig een alternatief te zoeken. En op het moment dat een speler een flinke vinger in de pap heeft in een stad, dan moet je bijna wel meedoen. Wat mij opvalt is hoe gesloten en intransparant Uber blijft in het maken en uitleggen van keuzes. Dit, in combinatie met de details van de gesprekken met Rutte, Kalanick en Kroes, zorgen niet voor al te veel sympathie en vertrouwen. Maar zolang er chauffeurs zijn die blijven rijden, zal er weinig veranderen.

Ligt de onvrede bij de chauffeurs dan alleen bij Uber? Ik denk het niet. Zo was er dit weekend een spontane demonstratie van taxichauffeurs in Amsterdam tegen het beleid van de gemeente Amsterdam. Ik moest denken aan een bijeenkomst die ik in 2017 bijwoonde rondom de lancering van de documentaire 'Taxibotsing' van Frans Bromet. Ik schreef over deze lancering een blog het volgende:

Het echte probleem kwam naar voren uit de gesprekken die volgden. We praten hier over een hechte ‘oude garde’ met eigen waarden en normen die de laatste jaren hun wereld hebben zien veranderen. Zij zagen met lede ogen aan dat er de laatste jaren een generatie nieuwe chauffeurs kwam met een heel andere moraliteit. Chauffeurs die klanten weigeren, afzetten en soms mishandelen. En daarmee het beroep waar zij trots op zijn een slechte naam bezorgen. Maar ook een groep mensen die zich door alle instituties in de steek voelt gelaten. Door de overheid, die keer op keer, soms ieder jaar, de regels veranderde. Ten koste van hun. Zo was de investering in een taxivergunning van 125.000 gulden van de ene op andere dag in lucht opgegaan. En werden zij verplicht om dure inefficiënte meters te installeren.

Daarnaast voelen de traditionele chauffeurs zich in de steek gelaten door hun eigen centrale, de TCA, die stuur- en visieloos lijkt te zijn, het niet voor hun opneemt en alleen met eigen belangen bezig lijkt te zijn. Al met al lijkt dit een groep mensen die het gevoel heeft door iedereen om zich heen structureel in de steek te zijn gelaten. Hun pensioenen verdampt en hun toekomst verpest.

En toen kwam er opeens een partij die alle regels aan zijn laars lapte en hier onder de noemer van innovatie mee weg kwam. En hoewel de rechter de dienst verbood, ging Uber vrolijk door en keek de inspectie toe. Dat was de druppel die de spreekwoordelijke emmer deed overlopen. En hadden de chauffeurs het gevoel dat ze er écht alleen voor stonden.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.