Vestager: recht op collectief onderhandelen voor alle werkenden, ongeacht de contractvorm | Deliveroo aast op klantcontact van restaurants | Uber start een SaaS project, maar wie krijgt de data?

Goedemorgen! Komende vrijdag is de grote dag: de lancering van mijn boek Platformrevolutie. Jij kunt hier zowel fysiek als online bij zijn. Er is nog plek. Meer info vind je hier.

Daarnaast is deze week de laatste week van de actie dat je bij aanschaf van mijn boek direct gratis het e-boek Platformen in Crisistijd krijgt. Het boek is hier te bestellen.

Afgelopen week een uur lang mogen praten over de platformeconomie bij BNR 'De Technoloog'. Altijd leuk om te doen en er was een goede dynamiek met de interviewers.

Los van alles rondom het boek ook deze week weer 5 stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week! (en tot vrijdag ;-))

Restaurants to use Deliveroo takeaway app for table service

Een van de conclusies in mijn e-boek 'Platformen in crisistijd' is dat platformen als Uber(Eats), Deliveroo en Amazon zich in tijden van crisis positioneren als onmisbaar en onderdeel van een publieke en vitale infrastructuur. En daarnaast nieuwe diensten lanceren op een manier dat het net moet lijken alsof zij het beste met de wereld voor hebben. Vanuit de marketingmachine van de platformen snap ik (als voormalig marketeer zijnde)  dat: een boodschap verkopen als 'doing good' is natuurlijk altijd slim. Alleen iedere ontvangende partij zou zo scherp moeten zijn om dit in twijfel te trekken.

Deze week weer een mooi voorbeeld. In dit stuk wordt een nieuwe service van Deliveroo in de UK aangekondigd: Table Service. De nieuwe dienst doet inderdaad wat je denkt als je de titel leest: je kunt nu via Deliveroo ook een tafeltje in een restaurant reserveren. En te betalen. Hoewel de dienst nu gratis is, loopt de betaling dus wel via het platform. Eerder (voor corona) kwam Deliveroo ook al met een waanzinnige uitvinding: bestellen via de app om de maaltijd vervolgens zelf op te halen bij het restaurant.

De boodschap naar buiten is flitsend: "This is an important safety feature to give consumers confidence they can return to restaurants safely, and for restaurant staff, who will be able to work while minimising in-person contact". Ik verwacht dat deze nieuwe feature al even op de plank lang en sowieso op een dag zou worden ingevoerd en dat de corona crisis een goede aanleiding is geweest om de dienst versneld te lanceren. Ik ben trouwens heel benieuwd of het ook gaat werken: andere reserveringtools hebben niet voor niets als advertising als businessmodel.

Het risico's dat restaurants lopen met een dergelijke ontwikkeling is dat het platform het gehele klantcontact overneemt: bestellen, bezorgen, ophalen en komen eten. En je klantcontact blind weggeven, iets dat veel hoteliers in het verleden met o.a. Booking hebben gedaan, is natuurlijk geen slimme zet.

Oproep aan wethouder Dijksma voor eerlijke taximarkt - FNV

Na de sommatie bij Temper twee weken geleden (waar ik dit over schreef) presenteerde de FNV vorige week een 'witboek' over de taximarkt en de rol die Uber speelt in het verslechteren van de voorwaarden.

Het is opvallend dat in deze casus FNV het platform niet sommeert de chauffeurs in dienst te nemen. Dit kan zijn omdat ze de kans klein achten dat dit gebeurt (hoewel de kans bij Temper ook 0,000001% is), of omdat er nog een rechtszaak aan zit te komen en de sommatie deze niet in de weg wil zitten.

Dan het rapport. Over de cijfers van het rapport kan ik weinig zeggen. Net als bij het Temper 'witboek' ben ik altijd benieuwd naar de (gecontroleerde!) cijfers die vanuit het platform worden gegeven. Ik zou eigenlijk een derde partij willen zien die bij alle stakeholders de cijfers controleert of een groot onderzoek onder chauffeurs met bijvoorbeeld een schaduwapp die gegevens registreert. Gezien de (niet objectieve) bewoordingen die in het rapport worden gebruikt neem ik de cijfers met een korreltje zout. Zo tast Uber volgens FNV het imago van taxichauffeurs aan. Volgens mij hebben taxichauffeurs dat in het verleden ook zelf prima zonder Uber voor elkaar gekregen. Wil je iets meer lezen over het sentiment rondom taxi's en Uber, lees dan mijn verslag van een event rondom de premiere van de documentaire Taxibotsing in 2017.

In het rapport staan zeker een aantal relevante aandachtspunten voor beleidsmakers. Zo heeft een groeiend aanbod op de markt impact op de gemiddelde verdiensten van de chauffeurs. Voor een platform is het makkelijk om te veel taxi's te laten rondrijden: de rekening komt niet bij het platform te liggen. Toen ik een aantal jaren geleden in San Francisco was en Uber chauffeurs sprak was dat dan ook een veel gehoorde klacht: Uber probeerde de markt te domineren en concurrentie kapot te maken door veel taxi's op het platform toe te laten. In het geval van de Verenigde Staten, waar de drempel om Uber te rijden minimaal is, is de pijn misschien wat minder groot: chauffeurs doen geen hele grote investeringen in vergunningen om te mogen rijden. In Nederland is dat natuurlijk heel anders.

Een andere klacht is de onduidelijkheid in de opbouw van tarieven. Oftewel: wat verdient een chauffeur? Het lijkt mij een goed idee om hier eens goed naar te kijken en bedrijven die hun aanbieders per stuk of klus betalen te verplichten transparant te zijn in de opbouw van de vergoeding. Daarnaast heb ik regelmatig gehoord dat de klant een ander tarief te zien krijgt dan de chauffeur. Als Uber echt het prikbord is dat ze beweert te zijn, dan is dat natuurlijk ook een no-go.

Een laatste punt uit het FNV rapport waar ik het over wil hebben is de verschillen in regelgeving tussen straat taxi's en de bel- en bestelmarkt. In mijn boek ga ik hier ook dieper op in. Kort gezegd zijn straattaxi's lokaal gereguleerd en vallen onder een zwaarder regime mbt regelgeving dan de nationaal gereguleerde én gecontroleerde bel- en bestelmarkt. Vanuit historisch perspectief is dit vast prima te verklaren, maar het lijkt mij een heel goed idee om dit nog eens goed tegen get licht te houden of deze tweedeling vandaag de dag nog steeds relevant is, of misschien een ongewenst concurrentievoordeel oplevert. Het is tijd dat iemand eindelijk een keer dit hete hangijzer oppakt.

In 2018 deed het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) in opdracht van de Tweede Kamer een onderzoek naar "mogelijkheden om regeldruk te verminderen in vier situaties waar de klus- & deeleconomie zijn intrede doet. De vraag van de Kamer is ingegeven door de gedachte dat de regels die de wetgever heeft bedacht voor de oude economie, soms niet meer nodig zijn door de komst van nieuwe verdienmodellen in de klus- en deeleconomie. De vraag daarbij is welke regels geschrapt zouden kunnen worden, onder de voorwaarde dat het publieke belang dat die regels dienen, geborgd blijft." Dit onderzoek, waar ik als lid van de adviesraad aan mocht bijdragen, heeft in de kamer destijds weinig navolging gehad. Deels misschien ook wel omdat de gekozen cases redelijk veilig waren: het onderwerp arbeid is niet ter sprake gekomen, omdat hier al andere onderzoeken naar liepen. Ik denk dat de vraag over de regulering van de taximarkt een perfecte en zeer relevante casus is voor een nieuw ATR onderzoek. Om de feiten boven tafel te krijgen en een goed onderbouwde overweging te kunnen maken voor de toekomst van de regulering van de taximarkt. Ik daag beleidsmakers die dit lezen dan ook hierbij uit om deze vraag op de agenda te zetten.

Competition: The European Commission launches a process to address the issue of collective bargaining for the self-employed | European Commission

Ook deze editie weer een nieuwtje mbt mededingingsrecht en platformen. Margrethe Vestager deelde het volgende op Twitter: "Those who need to can do collective bargaining without fear of breaking EU competition rules. But the concept “worker” and “self-employed” is now blurred. We want to clarify to enable Platformworkers to negotiate collectively to improve working conditions".

Fijn dat er dus bij mededingingsrecht niet naar de contractvorm wordt gekeken wanneer het gaat om rechten en zekerheden. Daar zouden degenen die zich met de toekomst van de arbeidsmarkt in Nederland bezig houden iets van kunnen leren ;-)

In dit stuk:

“The Commission has committed to improving the working conditions of platform workers during this mandate. So today we are launching a process to ensure that those who need to can participate in collective bargaining without the fear of breaking EU competition rules. As already stressed on previous occasions the competition rules are not there to stop workers forming a union but in today's labour market the concept “worker” and “self-employed” have become blurred. As a result, many individuals have no other choice than to accept a contract as self-employed. We therefore need to provide clarity to those who need to negotiate collectively in order to improve their working conditions.”

Een goede stap vooruit. Wat niet wegneemt dat de grote uitdaging ligt bij de vraag hoe je in een tijd dat het aantal leden van vakbonden blijft dalen en de gemiddelde leeftijd van de overgebleven leden blijft stijgen het concept vakbond weer relevant kunt maken. Oftewel: fijn dat zij zich mogen verenigen, maar gaan ze dat ook echt doen? Wat dat betreft zou het eens goed zijn om na te denken over het toekomstige businessmodel van het concept 'vakbond'. Ruim een jaar geleden deed ik in de blog 'de coöperatie als vakbond 2.0' al een voorzet.

Uber’s “Academic Research” Program: How to Use Famous Economists to Spread Corporate Narratives - Pro Market

Het grote probleem voor de wetenschap wanneer het gaat over platform onderzoek is de beperkte toegang tot data. In dit stuk komt naar voren dat Uber daar slim van gebruik lijkt te hebben gemaakt om hun (marketing) statements op een slimme manier wetenschappelijk te laten valideren. In dit stuk:

"Uber’s employees co-authored academic papers with brand name scholars that were then used to back the company’s PR and lobbying strategy. Published in respected journals, those articles are based on proprietary data and non-replicable analysis. Moreover, they all don’t discuss the subsidies that make it possible for Uber to pursue market dominance despite its endless losses."

Een interessant verhaal om te lezen.

Uber to leverage core software to generate new revenue stream - TechSpot

De komende jaren verwacht ik veel groei in de platformeconomie doordat ondernemingen platform software als SaaS (Software as a Service) gaan aanbieden aan klanten. Aanbieders kunnen geheel nieuwe bedrijven zijn, maar ook bestaande platformen kunnen geld verdienen door hun software als 'white label' oplossing aan anderen beschikbaar te stellen. Daarnaast kunnen ook anderen zo profiteren van de kennis en algoritmes van de platform organisatie. Hier een voorbeeld van Uber:

"As Bloomberg highlights, the ride-hailing company is starting small, partnering with public bus agency Marin Transit in Marin County, California. When the service, called Marin Connect, goes live on July 1, Uber’s software will serve as the backend for just four vehicles. The two-year, $80,000 deal, will also integrate public transit schedules within the Uber app for locals."

Ik ben overigens wel erg benieuwd naar de vraag wat er met data gebeurt. Oftewel: is het puur gebruik van de software, of krijgt Uber ook toegang tot de data?

Boeklancering!

Aanstaande vrijdag 10 juli van 12:00 - 14:00 vindt de boeklancering plaats bij Seats2Meet in Utrecht. Vanwege corona restricties is er ruimte voor maximaal 40 gasten. En er is nog plek! Daarnaast is het evenement online te volgen, hier is de capaciteit vanzelfsprekend onbeperkt.

Wil je op locatie aanwezig zijn bij het evenement? Stuur dan snel een mail naar martijn@collaborative-economy.com. De capaciteit is beperkt en wie het eerst komt… Ik stel het op prijs dat wanneer jij je aanmeldt je ook echt komt.

Wil je het event online volgen via de livestream? Registreer je dan via deze link. Je ontvangt dan de link en code om het event via de livestream te volgen. Tijdens het event kun je vragen stellen via de chat en meedoen met diverse online polls.

Meer info vind je hier.

In de media

Hoe houden we de 'platforms' in toom? | BNR Nieuwsradio

Afgelopen week was ik te gast bij BNR 'De Technoloog' om een uur lang te praten over de platformeconomie. Het was een tof gesprek. Wil je laagdrempelig weten waar ik allemaal mee bezig ben, dan is deze podcast zeker een aanrader.

Martijn Arets (De Platformrevolutie): “Opereer als sport vanuit je kracht” | Sportinnovatie.studio

Afgelopen week was ik te gast in de Sportinnovatie studio om te praten over de platformeconomie. Ook deelde ik hier wat gedachten wat sportclubs en -bonden kunnen met platformen.

De platformrevolutie spaart geen enkele sector

In Aanraders signaleert de redactie van weekendkatern Futures recent verschenen of binnenkort te verschijnen publicaties als boeken, blogs, films en podcasts. Afgelopen zaterdag werd mijn aankomende boek Platformrevolutie uitgelicht.

Boek!

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.