TakeAway en Grubhub: het is eten of gegeten worden - een analyse | Rapport over platformen als 'digital gatekeepers' | Hoe is het met BlaBlaCar?

Goedemorgen! Afgelopen donderdag zou een rustige dag zijn geweest. En toen besloot TakeAway (in Nederland bekend van Thuisbezorgd.nl) om de Amerikaanse concullega Grubhub voor 7,3 miljard dollar over te nemen. En werd ik die dag geïnterviewd voor het 6 en 8 uur journaal (vanaf 12:18), nos.nl, Radio 1, Trouw en NRC. Vooral bij Radio 1 kreeg ik de ruimte om deze gebeurtenissen wat breder te trekken en aandacht te vragen voor platformcoöperaties, de aankomende Europese platform to business verordening die platformen verplicht transparanter te zijn richting aanbieders en om Horeca Nederland en vakbonden nog eens aan te sporen meer gebruik maken van hun positie om aanbieders te empoweren. Dat is dan weer het voordeel van live radio.

In deze editie een verdieping op de deal tussen Takeaway en Grubhub en daarnaast nog een aantal andere mooie stukken. Fijne week!

Just Eat Takeaway confirms it’s gobbling up Grubhub in a $7.3B deal – TechCrunch

Er is al veel geschreven over de overname van de deal tussen Grubhub en Takeaway. De overname is ambitieus, risicovol, maar vooral een 'once in a lifetime' kans voor TakeAway. Dus hoewel de timing misschien niet ideaal was, het bedrijf is nog bezig met de integratie van de eerder overgenomen JustEat, denk ik dat nee zeggen geen optie was. Een korte analyse:

Waarom dit het ideale huwelijk is

Op het moment dat er in landen marktleiders zijn, is een overname de enige mogelijkheid om  een land of continent binnen te komen. Het is simpelweg te kostbaar om vanaf nul te beginnen. In de VS woedt momenteel een strijd tussen o.a. UberEats en Doordash. Een dure strijd: er worden per jaar vele miljoenen verbrand om marktaandeel te vergaren. Een strijd die nog wel wat jaren zal aanhouden. Nu in de Amerikaanse markt stappen is zeker weten dat je de komende jaren nog flink wat geld zult moeten verbranden. Daarnaast zijn klanten (zowel vraag als aanbod) niet trouw aan de app die zij gebruiken en zijn de switching costs, de kosten om van app te wisselen, laag.

Waarom dan toch deze stap? Ten eerste omdat Grubhub van alle partijen in de VS het meest lijkt op TakeAway. Beiden zijn als bestelplatform gestart en hebben daar op een gegeven moment bezorging aan toegevoegd. Voor beide partijen geldt dat het aandeel van eigen bezorgingen op het totaal aantal bestellingen gering is. TakeAway heeft aangegeven dat het aandeel eigen bezorgingen tot maximaal vijf procent mag groeien. Wat het aandeel en de ambitie van Grubhub, die overigens in tegenstelling tot TakeAway met freelancers werkt, heb ik nergens terug kunnen vinden. Ook zijn het beide partijen die hun sector, maaltijdbezorging, door de jaren heen trouw zijn gebleven. Jitse Groen noemt TakeAway en Grubhub dan ook de 'pioniers' van de maaltijdbestel platformen. Groen moet sowieso weinig hebben van de platformen als Deliveroo en UberEats die een primaire logistieke insteek hebben. Volgens Groen is dit een model dat nooit uit zal kunnen. Daarnaast ageert hij regelmatig tegen het freelance model van deze platformen: TakeAway werkt met een uitzendconstructie in samenwerking met Randstad. Die houding tegenover de andere platformen zijn wat mij betreft een wassen neus: meer dan 95% van de bestellingen worden door de restauranthouders geregeld. Dit gaat volgens de Horeca cao (die best beroerd is als je jong bent) en bij een onderzoek van de inspectie onlangs was bij 100 van de 170 restaurants er iets niet in de haak met de voorwaarden voor de bezorgers. Dus heel goed dat het voor deze kleine 5% goed is geregeld, maar dat is een minderheid van de totaalbestellingen die via het platform lopen.

Nog een reden dat dit een ideaal huwelijk is, is dat Grubhub al lang meegaat, waardoor de waardering wat beter onderbouwd is dan bijvoorbeeld de 12,6 miljard waar concurrent DoorDash nu op staat gewaardeerd. En hoewel 7,3 miljard dollar een hoop geld is, zal de prijs van overname kandidaten de komende jaren alleen maar toenemen. Zo is de huidige waardering voor Uber al 55,9 miljard dollar en ik geloof echt niet dat zij UberEats ooit (vrijwillig) zullen verkopen.

Samengevat: Grubhub lijkt het meest op TakeAway, is nog enigszins te betalen en het is onwaarschijnlijk dat een dergelijke kans zich de komende jaren voor de Amerikaanse markt nog had voorgedaan. Het was nu of nooit zal ik maar zeggen voor het Amerikaanse avontuur van TakeAway. Daarnaast is het ook een kwestie van eten of gegeten worden. Ik snap de keuze en het is een flinke prestatie dat dit is gelukt.

Impact op de (Nederlandse) markt

Mij is vaak gevraagd wat de impact is van deze deal voor Nederlandse consumenten en restaurateurs. Voor nu denk ik weinig. Het is niet zo dat twee platformen die beiden actief zijn op de Nederlandse markt zijn samengegaan en dat daardoor de keuze voor de consument minder wordt. Vanuit dat oogpunt zie ik niet veel problemen. Zie jij die wel, dan hoor ik het uiteraard graag.

Wat wel gaat gebeuren is dat de bedrijven samen gaan profiteren van de gemaakte schaalvoordelen. Ik heb geen zicht in hoeverre de boel technisch kan worden geïntegreerd en wat dit aan voordelen oplevert. Daarnaast zijn er natuurlijk genoeg schaalvoordelen te bedenken mbt staff afdelingen, inkoop, etc.. Maar ook hier moet je niet overdrijven. TakeAway werkt per land met eigen merken en teams. Dit betekent eigen campagnes, advertising, etc. Een investering in het merk op de Duitse markt heeft geen impact op de Nederlandse klant. Wat dat betreft zijn de schaalvoordelen dus niet oneindig.

Ik hoor veel mensen zeggen dat op het moment dat er een partij groter wordt en in meerdere landen dit het platform ook meer macht geeft. Dit is enerzijds waar: op het moment dat de partij groot is en kapitaalkrachtig, kan het nieuwkomers dwarszitten. Het enige 'lastige' (en daarmee ook 'fijne) hierin is met een bestelplatform is dat het om lokale business gaat. Lokale klanten bestellen bij lokale aanbieders. Dit geeft kansen voor kleine initiatieven om klein en lokaal te experimenteren, te valideren en vanuit daar te groeien. De consument zal altijd gaan voor gemak en een goede prijs. Dat is niet iets dat alleen door een miljardenbedrijf kan worden geleverd.

Vooruitzicht voor deze sector

Onderliggend aan de vragen bij bovenstaand stuk zijn natuurlijk de discussies over de commissie van TakeAway en transparantie in zoekresultaten. De commissie is nu 13 procent. Veel restauranthouders vinden deze te hoog en zien de samenwerking met Thuisbezorgd als een duivels dilemma: je kunt niet met ze, maar ook niet zonder ze. Het is lastig te zeggen of dit percentage te veel, te weinig of precies goed is. Thuisbezorgd maakt veel kosten (er werken vele duizenden mensen en vele miljoenen worden maandelijks uitgegeven aan advertising) en zorgt ook voor nieuwe business voor restauranteigenaren. Is dit die 13 procent waard? Dat weet je alleen wanneer je de kosten van het platform en de extra inkomsten weet. Los daarvan adviseer ik altijd om een dergelijk platform vooral te gebruiken voor het verkrijgen van nieuwe klanten en zelf alles zo in te richten dat je vervolgtransacties via eigen kanalen kunt verwerken. Laat het platform voor jou werken in plaats van andersom.

Wat wel duidelijk is, is dat de kans dat dit percentage omlaag gaat nagenoeg nul is. Alleen verwacht ik niet dat dit anders was geweest wanneer Grubhub niet was overgenomen, dat staat hier wat mij betreft los van. Daarnaast zal er ook een grens zijn van wat een platform kan rekenen voor een transactie.

Wat betreft transparantie verwacht ik in de nabije toekomst nog wel flink wat aanpassingen wat betreft regelgeving. Het is bij veel platformen, ook bij Thuisbezorgd, niet duidelijk hoe de ranking tot stand komt. In veel gevallen is het zo dat wie betaald ook hoger in de ranking komt. Dat Thuisbezorgd hier niet transparant is, kwam naar voren in deze uitzending van Radar. Bekijk het fragment vanaf 9:06 en zie hoe de woordvoerder peentjes zweet bij het beantwoorden van vragen over de totstandkoming van de ranking. Een beschamende vertoning.

Gelukkig zitten beleidsmakers ook niet stil. Binnenkort wordt de Platform To Business Verordening ingevoerd, waarbij platformen met een business als aanbieder en een consument als klant o.a. worden verplicht om transparant te zijn over hoe een ranking tot stand is gekomen. Over een paar weken zal ik meer aandacht aan deze verordening besteden. De 'New Deal for Consumers' moet meer transparantie brengen voor de consumenten die van platformen gebruik maken. Er komt nog de nodige wetgeving aan die platformen dwingen om transparanter te zijn en meer verantwoordelijkheid te pakken. Een goede zaak.

Digital gatekeepers | Report | Government.nl

Een pittig, maar zeer interessant en relevant rapport van Nicolai van Gorp en Paul de Bijl over platformen als 'digital gatekeepers'.

"This report has been commissioned by the Ministry of Economic Affairs and Climate Policy and provides further insight into the nature of competition in digital markets and into the factors that determine when digital platforms can be said to have a gatekeeper position. These insights have been used to further shape the Dutch position on modernising competition policy in relation to digital platforms."

Ik ben er nog niet doorheen, maar wil het hier wel alvast delen. Dit omdat ik verwacht dat het maken van een samenvatting mij de komende weken niet gaat lukken. Als dit een onderwerp is dat bij jou op de agenda staat, dan is dit stuk een must read.

Uit de executive summary:

"Governments and policy makers are concerned about the market power of digital platforms and the associated risk of abuse and spill-overs into other markets. This may, for instance, happen through discrimination by digital platforms with a (dominant) gatekeeper position.

There is a risk that competition law has only a limited deterrent effect on incentives of digital platforms to act anti-competitively. Competition cases take a long time, and meanwhile the downstream market may already be monopolised, and the situation may be irreversible due to network effects. As such, the benefits of anti-competitive behaviour remain positive even after authorities have condemned and prohibited the platform's behaviour.

This discussion paper explores if, when and which type of ex ante regulation may be desirable in such cases. While being aware that ex ante rules can be heavy-handed and may stifle innovation, the report also explores alternatives within the context of European Competition Law (Articles 101 and 102 TFEU).

This report restricts itself to competition problems that may occur when vertically integrated platforms with market power apply discriminatory practices. It starts with an elaboration of the nature of competition in digital markets and provides a clear description of what a platform is, as a steppingstone to the analysis of the harm to competition and consumers. We then apply our analysis to recent competition cases and construct a pragmatic way to deal with competition problems in digital markets."

BlaBlaCar partners with scooter startup Voi to launch new BlaBla Ride app – TechCrunch

Het was een lange tijd stil rondom de lift-app BlaBlaCar. Voor wie de app niet kent: dit van origine Franse platform was een van de grootste deeleconomie platformen van Europese bodem. Al vrij vroeg was het de eerste Europese 'unicorn' met een waardering van meer dan 1 miljard euro. In Nederland is BlaBlaCar nooit echt van de grond gekomen, wat prima te verklaren is, aangezien de afstanden in Nederland relatief kort zijn (en het gedoe om om te rijden dus groot in verhouding tot de opbrengsten).

Maar buiten Nederland is het platform flink gegroeid. Ook is het platform aardig de breedte ingegaan: het kocht een eigen busbedrijf en startte een carpooldienst voor woon-werkverkeer.

Dit artikel geeft een goede update van de stand van zaken van het platform en bericht over een nieuwe uitbreiding: de toevoeging van deel (lees: huur) stepjes. Wat dit nieuws interessant maakt is dat zij dit niet zelf gaan doen of een bestaande aanbieder overnemen, naar een samenwerking met aanbieder Voi zijn gestart. En dat samenwerken is, hoe gek het ook klinkt, een unicum.

"Existing Voi members will still use the same app, but it’ll now be called BlaBla Ride in France. Existing BlaBlaCar users will be able to log in with their BlaBlaCar accounts. Voi users in other countries will still see Voi’s brand exclusively in the app and service."

Meer weten over BlaBlaCar? Ik interviewde beide founders. Beide video's zijn hier terug te zien:

WEBINAR | De rol van platformen in de digitalisering van de retail

Welke rol hebben platformen in de toekomst van retail? Uhm. Groot? Ja.

Afgelopen week bekeek ik dit interessante webinar dat inging op dit vraagstuk. Vooral de inbreng van Thierry Aartsen (VVD) vond ik interessant. Zo stelt hij dat online en offline retail ook wat betreft beleid meer moet worden geïntegreerd en kwam hij met een paar duidelijke voorbeelden. Het webinar is hier terug te bekijken.

In de media

NOS Journaal gemist? Start met kijken op NPO Start

Item vanaf 12:18.

NPO Radio 1 on Twitter: "De honger van Thuisbezorgd is niet te stillen. Dit jaar namen ze al het Britse Just Eat over en nu komt daar het Amerikaanse Grubhub bij.

Oversteek naar VS logische stap voor Just Eat Takeaway, maar ook riskant | Trouw

Met de beoogde overname van het Amerikaanse maaltijdbestelplatform Grubhub hoopt het Nederlands-Britse Just Eat Takeaway concurrenten als Uber en D...

Just Eat Takeaway stilt honger in VS - NRC

Maaltijdbezorging: Just Eat Takeaway neemt het Amerikaanse Grubhub over. Een ambitieuzere stap voor het bedrijf was eigenlijk niet denkbaar. Het bedrijf,…

'Thuisbezorgd-oprichter Jitse Groen neemt risico met overname van Grubhub' | NOS

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.