Platformen en logistiek | Data delen als voorwaarde vergunning | Hoe platform coöperaties commerciële platformen kunnen overtreffen

Goedemorgen! Afgelopen week vond het succesvolle webinar 'Women in Gig' van de Wageindicator plaats. In de volgende editie volgt een verslag. Ook had ik de nodige voorbesprekingen voor presentaties in November (o.a. voor het 'VNG Congres Werkdomein: Op reis door het Werklandschap') en maakte ik een framework voor een stuk over 'exit by design' principes waar ik aan werk wat begin 2023 zal verschijnen. Als laatst werkte ik ook aan de aankomende minor 'bouw je eigen platform', welke half November bij de Haagse Hogeschool van start zal gaan.

Aankomende woensdag vertrek ik voor een ruime week naar Rio de Janeiro voor een congres over platform coöperaties. Ik heb het programma intussen goed doorgenomen en dat ziet er super interessant uit. En natuurlijk is Rio ook geen vervelende stad om te vertoeven, al zal het mogelijk nog wat onrustig zijn mbt de verkiezingen. Op het congres zal ik overigens ook zelf een bijdrage leveren in de vorm van een presentatie en panel rondom datadelen, waar ik mijn casus KlusCV in zal brengen.

Het zou zo maar kunnen dat volgende week maandag geen nieuwsbrief zal verschijnen, die houd je dan van mij tegoed. Voor deze editie weer een aantal mooie stukken gevonden en voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Transportplatformen worden voor bedrijven een noodzakelijke innovatie - Supply Chain Magazine

Hoewel ik in deze nieuwsbrief veel aandacht besteedt aan consumentenplatformen, hebben platformen misschien wel de grootste impact in business omgevingen. In mijn boek 'Platformrevolutie' ga ik hier dan ook uitgebreid op in.

In sectoren waar veel informatie asymmetrie en complexe processen zijn liggen veel kansen voor platformen. Het is dan ook niet gek dat binnen de sectoren transport en logistiek veel platform initiatieven zijn. In dit stuk wordt het platform Quicargo uitgelicht:

"Gezien de hoge brandstofprijzen zijn opdrachtgevers voor transport op zoek naar manieren om te bezuinigen. De manier bij uitstek is laadruimte delen en zo de bezettingsgraad van vrachtwagens fors verhogen. Ziehier de ontstaansgrond van Quicargo. De vader van Avishai Trabelsi, de Israëlische oprichter van dit bedrijf, had een transportonderneming in Israël. De jonge Avishai zag dat de vrachtwagens steeds vol vanuit het zuiden, de vestigingslocatie van het bedrijf, naar het noorden reden. En weer leeg terug. Hoe zijn vader ook zijn best deed, het lukte niet om in het noorden van het land klanten te vinden die lading van noord naar zuid wilden transporteren. Dat was voor zijn zoon de trigger om een app te ontwikkelen: Quicargo.

De techniek presteerde fantastisch, maar de Israëlische markt was te klein. Trabelsi liet het er niet bij zitten en deed onderzoek naar welke markt zich wél goed zou lenen. Zo kwam hij in Nederland terecht: een land met een logistieke hubfunctie, internationaal georiënteerd en bovendien behoorlijk ver geautomatiseerd. Dat was een succesvolle beslissing. Inmiddels is Quicargo actief in heel Europa, zijn meer dan 300 transportbedrijven aangesloten op het platform en telt het meer dan 5000 actieve gebruikers. Corona zorgde voor extra groei. ‘We hebben veel transporteurs helpen overleven door hen via ons platform nieuwe business aan te bieden’, aldus Trabelsi."

Nieuwe tool helpt overlast deelvoertuigen te beperken - VerkeersNet

Deelmobiliteit: een veelbesproken en in het geval van deelmobiliteit op twee wielen veelbeklaagd onderwerp. Veel klachten over rondslingerende deelscooters en -fietsen. Waarbij vaak voor het gemak wordt vergeten dat deze voertuigen in privé eigendom ook niet altijd even netjes geparkeerd staan en dat bij een ideaal systeem gedeeld gebruik zal leiden tot veel minder voertuigen op straat. Iets waar niemand iets op tegen zou kunnen hebben.

Bij platformen is voor overheden vaak de toegang tot data een probleem. Hierdoor is er onvoldoende inzicht in wat er écht gebeurt en is het voeren van beleid en handhaving een probleem. Iets dat ook een nadeel is voor de platformen op lange termijn: ook zij hebben baat bij een goede samenwerking. Hoewel in veel gevallen het in stand houden of vergrote van informatie asymmetrie een tactiek is.

Hoe dit op te lossen? Daar hebben een aantal steden iets op bedacht. Het prettige van gedeelde mobiliteit is dat een samenwerking met - en veelal ook toestemming van - een gemeente een absolute voorwaarde is om op lange termijn succesvol te kunnen zijn. En hoewel Amsterdam destijds de Chinese strooifietsen verwelkomde, zijn nagenoeg alle andere steden (en nu ook Amsterdam) bezig met gedegen beleid.

Om te mogen opereren in een stad is veelal een vergunning nodig. En het leuke van een vergunning is dat je hier voorwaarden aan kunt verbinden. In dit stuk wordt de casus uitgelicht waar de Gemeente Den Haag het initiatief voor nam:

"De gemeente Den Haag riep afgelopen jaar de hulp in van software ontwikkelaar Sven Boor, die samen met Bart Roorda het Dashboard Deelmobiliteit ontwikkelde. De tool geeft gemeenten handvatten om actief beleid te voeren in het gebruik van deelmobiliteit. <...> Rotterdam was de eerste die aanbieders in de vergunning verplichtte hun data op een vooraf afgesproken manier te delen, zodat het direct in het dashboard verwerkt kan worden. Dat was een goede stok achter de deur."

Er is een open dashboard waar je kunt zien de voertuigen van welke aanbieder staan. Achter de inlog is meer data beschikbaar: zo kan men zien hoe lang welk voertuig waar geparkeerd staat. Zo kan in de vergunning voorwaarden worden meegenomen dat een voertuig maximaal x-dagen op 1 plek mag blijven staan, voordat deze verplicht door het bedrijf moet worden verplaatst. Deze data is nu dan ook inzichtelijk voor beleidsmakers.

In het stuk wordt ook gesproken over het opslaan van historische data, zodat je bij bepaalde terugkerende evenementen of situaties kunt voorspellen hoe de drukte zich ontwikkeld. En kan de gemeente data teruggeven om bijvoorbeeld het parkeren goed te laten verlopen:

"Een van de meest recente ontwikkelingen in het dashboard is de microhub functionaliteit, of de hubmodule. Een functie waarmee je duidelijk begrensde zones vaststelt, waarin deelscooters of -fietsen geparkeerd mogen worden. Dat concept is inmiddels verder doorontwikkeld, zodat gemeenten ook kunnen bepalen wat de maximale capaciteit is in zo’n hub. Daarnaast maken de data in het dashboard inzichtelijk hoeveel ruimte er op dat moment nog over is in een zone."

Een heel mooi voorbeeld van slim nadenken hoe je deelmobiliteit in een stad in goede banen kunt leiden.

Ruzie, rechtszaken en een wasbak: hoe Musk alsnog Twitter kocht - NRC

Een 'nieuwtje' dat je vorige week niet hebt kunnen missen: de aankoop van Twitter door (een groep investeerders onder leiding van) Elon Musk. Twee weken geleden besteedde ik in deze nieuwsbrief ook aandacht aan deze deal. In dit NRC artikel een helder overzicht van 'the road to' de overname van Twitter.

Even los van de discussie over de kwaliteiten en prestaties van Musk: het is en blijft de vraag of het een gewenst scenario is dat een dergelijk infrastructureel platform onder de controle komt van één persoon.

En dan is het toch wel erg prettig dat ook mensen als Musk niet alles solo kunnen beslissen. Zoals in een stuk op nu.nl beschreven:

"Musk vierde na het beklinken van de overname van Twitter in een tweet dat "de vogel vrijgelaten is". Volgens Eurocommissaris Thierry Breton moet Musk zich niet te veel illusies maken. "In Europa zal de vogel volgens onze regels vliegen", twittert de Fransman."

Intussen wordt er flink gespeculeerd over wat de plannen van Musk zijn met het sociale netwerk. Zijn eerste stap is het doorvoeren van een flinke ontslagronde, iets dat volgens de auteur van het stuk "How Elon Musk Could Actually Kill Twitter - There’s more than one way to sink a social network." al tot de nodige problemen kan leiden.

Alles ging goed met Temper, tot het niet meer goed ging - NRC

Een mooi profiel over het to-business freelance platform Temper: toch wel de grondlegger binnen het segment waar zij actief zijn. Over hoe het platform vanaf dag 1 probeerde aan te sluiten bij belastingdienst, beleidsmakers en vakbonden en uiteindelijk toch door FNV werd aangeklaagd voor het gebruik van de freelance constructie waarmee het concurreert met uitzendbureaus.

Vooral het fragment over de samenwerking met FNV blijft interessant:

"Terwijl andere platformen als taxi-app Uber en maaltijdbezorger Deliveroo veel weerstand krijgen van vakbonden, denkt Temper dat te kunnen voorkomen. In juni 2018 sluit Temper een overeenkomst met FNV Horeca, waarbij Temper onder meer belooft pensioen en verzekeringen te regelen voor zijn gebruikers. De verzekering komt er ook: Temper-gebruikers zijn sinds 2019 verzekerd tegen aansprakelijkheid en ongevallen.

Dat een platform gebruikers verzekert bij ongevallen is niet gebruikelijk. En dat een vakbond en een platform samenwerken is al helemaal ongewoon. Maar Temper wil het graag netjes doen en niet, zoals sommige buitenlandse techbedrijven, onder het mom van innovatie bewust de wet overtreden en vakbonden tegen zich in het harnas jagen. En FNV Horeca denkt dat een samenwerking op termijn meer oplevert voor werkenden dan het bestrijden van Temper.

Maar die samenwerking, aangekondigd op 22 juni 2018 op de voorpagina van Het Financieele Dagblad, valt binnen FNV totaal verkeerd. De rest van de FNV blijkt helemaal niet zo enthousiast over wat de kleinere FNV Horecabond allemaal met Temper bekokstoofd heeft. De leiding van de vakbond grijpt uiteindelijk in. „Toen hebben we gezegd: laten we dat niet meer doen”, zegt FNV-vicevoorzitter Boufangacha. „Anders lijkt het net alsof je het bedrijfsmodel van Temper legitimeert.”"

Wat opvallend is, is dat bijna alle platformen (waar Temper echt wel een voorloper in is) de afgelopen jaren stappen hebben gezet de werkenden beter te beschermen. Wetende dat deze beschermingen in de rechtbank tegen hen zal werken. Bij de vakbonden blokkeert de discussie over de juridische status nog steeds ieder ander overleg over de verbetering van de positie van de werkende, al hebben FNV en CNV wel meegewerkt aan het 'sociaal akkoord' voor Deliveroo bezorgers.

Dat het ook anders kan, dat liet de Belgische socialistische transportbond BTB twee weken geleden zien: het sloot een samenwerking af met taxi platform Uber: "De chauffeurs krijgen een nog duidelijkere stem binnen Uber, omdat ABVV-BTB belangrijke ontwikkelingen mede vorm gaat geven middels sociale dialoog met het management van Uber en daarnaast een prominente fysieke aanwezigheid krijgt in Uber’s Driver Hub. Chauffeurs behouden de vrijheid om te kiezen of, waar en wanneer ze rijden, en kunnen tegelijkertijd kiezen om zich door ABVV-BTB te laten vertegenwoordigen. Met deze samenwerking treedt ABVV-BTB op als een moderne vakbond en vertegenwoordigt het de belangen van alle chauffeurs, ongeacht hun statuut." Dat deze situatie ook niet ideaal is, bleek bij een demonstratie van verschillende bonden tegen Uber een paar dagen later. Dat is ook iets dat BTB zich ook beseft, maar toch is de keuze gemaakt om, onder het motto van 'we agree to disagree' in zee te gaan om op korte termijn de belangen van de werkenden te kunnen behartigen.

In het NRC stuk over Temper sluit oprichter Niels Arntz af met de woorden: "Maar goed, laat de rechter dan maar uitmaken hoe het zit. Dit is ook ondernemerschap, hè? We gaan het aan.". Ook dit hoofdstuk is dus voorlopig nog niet afgesloten.

Waar het heen gaat? Ik weet het niet. Er is een sterke lobby vanuit de uitzenders en vakbonden om dit soort to-business dagklussen in het uitzendconstruct te gieten. Intussen maken de uitzendplatformen minder vaart dan gehoopt en maakte het Duitse Zenjobs vorige week bekend uit Nederland en uit de UK te vertrekken. En hoewel een dergelijke flexibiliteit ook best (met wat kanttekeningen over enige schijnzekerheid voor de werkende) binnen een uitzend construct werkt, erkennen de uitzendplatformen die ik spreek dat de aankomende wijzigingen in het uitzend statuut deze flexibiliteit een stuk lastiger zal maken. En deze wijzigingen dit soort klussen weer naar het freelance model stuurt. Iets van kastje vs muur.

To be continued.

The Innovativeness of Platform Cooperatives - The Future of Work

Een mooie publicatie van Damion Bunders over platform coöperaties. Nu is dit niet het eerste paper over platform coöperaties die ik in deze nieuwsbrief deel, maar de invalshoek van dit paper is wel uniek. Waar vaak over de coöperatie als een 'handicap' wordt gesproken met betrekking tot innovatie, kwaliteit en het ophalen van funding, kiest Damion in dit paper een andere invalshoek:

"I argue that platform cooperatives are in fact well-positioned to match or even outperform the innovativeness of incumbent platforms in the gig economy. They may do so through virtuous cycles between platform cooperatives and gig workers’ communities-of-practice, hybrid practices that combine algorithmic knowing with domain expertise, innovation based upon available means, firm-based organizing with strong community embedding, and competition based on quality instead of quantity. Future research should compare innovation trajectories of platform cooperatives and incumbent platforms side-by-side to empirically test the proposition advanced here. Nevertheless, the rise of platform cooperatives and their potential for innovation subvert the claim of incumbent platforms that labour regulations necessarily stifle innovation. In fact, the experimentation of platform cooperatives with diverse employment practices may even inspire government regulation."

Event over publieke platformen

Publieke platformen: werken aan opgaves vanuit platform principes

De digitale transformatie van de samenleving vraagt om een herijking van de rol van de overheid. Omdat we niet precies weten hoe en wat er gaat veranderen, vereist het een andere mindset op alle niveaus en zullen we in voorkomende gevallen zaken anders moeten organiseren. Niet meer of beter, maar anders.

Vanuit dat perspectief is Provincie Zuid-Holland dit voorjaar gestart met een 'platformexpeditie' waarin een groep pioniers een eerste verkenning heeft gedaan naar de 'provincie als een platform' en heeft gekeken hoe er aan maatschappelijke opgaves kan worden gewerkt vanuit platformprincipes. Een expeditie die ons naast Den Haag heeft gebracht in Dordrecht, Rotterdam en Tilburg met gastsprekers als Giulietta Marani, Martijn de Waal, Daan Weddepohl, Niels Meijssen en Wout Withagen.

Op 18 november van 10 tot 16 uur worden op het provinciehuis in Den Haag de inzichten die zijn opgedaan tijdens de expeditie gedeeld en besproken met (overheids)collega's tijdens het seminar 'Publieke platformen: werken aan opgaven vanuit platformprincipes'.

Ben je nieuwsgierig en/of denk je een waardevolle bijdrage te kunnen leveren aan deze dag, kijk dan snel naar het programma en meld je aan!

In de media

Item BNR over vertrek Deliveroo

Luister naar dit fragment van 19-10-2022 16:44 uur. BNR Nieuwsradio. Blijf scherp.

Item RTL Z Nieuws over vertrek Deliveroo

Nieuwsupdate met het laatste nieuws uit binnen- en buitenland, het financieel-economische nieuws en de actuele beurskoersen.

Het vertrek van Deliveroo kent geen winnaars – ZiPconomy

Het vertrek van platform Deliveroo kent volgens expert Martijn Arets eigenlijk alleen maar verliezers.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.