Kluseconomie en uitzendsector: van vermeende dreiging tot grote kans | De rol van de provincie in de platformeconomie | De metaverse als mededingings-nachtmerrie | Flitsbezorging: de/wat cijfers
Goedemorgen! Afgelopen week voornamelijk bezig geweest met alle werkzaamheden rondom de lancering van KlusCV. Intussen veel mooie reacties binnen en het CV is ook al volop gedownload door platformwerkers. Komende week staan nog enkele publicaties over KlusCV op de planning, zoals een stuk op MT/Sprout en een bijdrage op BNR Nieuwsradio aanstaande woensdag om 14:15uur. In de nieuwsbrief stond overigens een verkeerde link naar de website, hierbij de juiste.
Voor deze editie weer een aantal mooie stukken verzameld, zoals een stuk waaruit de kansen voor uitzenders als 'as a service' leverancier voor de kluseconomie naar voren komen. Een onverwachte wending. Ook deel ik een 'longread' die ik in opdracht van de Provincie Zuid Holland en in samenwerking met Marco Derksen schreef over 'de provincie als platform'.
Fijne week!
De rol van de provincie in de platformeconomie | Provincie Zuid Holland
Iedere organisatie moet zich de vraag stellen hoe zich te verhouden tot de digitale- en platformeconomie. Privaat én publiek.
De vraag hoe de overheid zich moet verhouden tot de platformeconomie is een onderwerp dat mij al een tijd bezig houdt. De overheid moet zijn bestaansrecht verdedigen en zichzelf opnieuw uitvinden. De grens tussen private en publieke organisaties vervaagt namelijk door platformisering en digitalisering. In mijn boek heb ik dan ook een flink stuk aan dit vraagstuk besteedt. Hierbij kijk ik zowel op gemeentelijk, nationaal en Europees niveau. Ik kwam er begin vorig jaar achter dat er één niveau is, waar ik nog niet over had nagedacht: de provincie. Beter nog: het woord provincie komt in mijn boek geen enkele keer voor. Dit besef kwam tot mij toen ik begin vorig jaar door de Provincie Zuid Holland werd gevraagd een verkenning te starten naar hoe de provincie zich kan verhouden ten opzichte van de platformeconomie. Een erg toffe opdracht, juist omdat de provincie daarvoor niet op mijn netvlies stond.
Samen met digitaal strateeg Marco Derksen (check ook zijn website vol interessante content) en het team van de provincie hebben we de verkenning uitgevoerd: veel lezen / deskresearch, interviews, ronde tafels en goede discussies. Afgelopen week is een longread blog online gekomen waar we onze bevindingen delen. Lees het hele stuk in de PDF.
Wat betreft de rollen hebben we de blauwdruk die al in mijn boek stond verder uitgewerkt en concreet gemaakt:
- Grip op platformen;
- Platformen voor overheid;
- Overheid als platform.
Bij grip op platformen wordt voornamelijk gekeken hoe de overheid publieke waarden kan borgen in de digitale economie. Dit blijkt in de praktijk een uitdaging. Ten eerste omdat bij het ontwerpen van regelgeving geen rekening is gehouden met de opkomst van platformen, ten tweede omdat de overheid moeite heeft digitaal aansluiting te vinden bij platformen. Denk bijvoorbeeld aan de moeite die de stad Amsterdam heeft met de handhaving van woning- en kamerverhuurplatform Airbnb. Ook het feit dat platformen grensoverschrijdend vraag en aanbod matchen is lastig. In tegenstelling tot platformen zijn overheden namelijk sterk gebonden aan fysieke grenzen.
De tweede manier waarop de overheid een rol kan spelen in de platformeconomie is platformen voor overheid. Dit betekent dat de overheid door platformisering publieke taken beter en efficiënter kan uitvoeren. Denk aan taken als subsidieverstrekking, onderhoud en uitbesteding openbare ruimte en interne organisatie. Bij dit soort procesoptimalisatie is het belangrijk dat continuïteit en publieke waarden zijn geborgd.
Door bestaande processen te platformiseren kunnen overheden zorgen voor horizontale verbinding in verkokerde organisaties en kosten terugdringen. De opbrengst kan enorm zijn: de Engelse overheid meldt in het ‘Digital Efficency Repport’ dat zij door offline dienstverlening te digitaliseren jaarlijks zo’n 2 miljard euro kan besparen. Bij de derde invalshoek draait het om organisatieverandering.
Wie nadenkt over de overheid als platform heeft het over echte digitale transformatie. Van een overheid die als centraal middelpunt de relaties en transacties beheert, naar een organisatie die een netwerk faciliteert en per vraagstuk een positie inneemt. Van toegangspoort en uitvoeringsinstituut naar faciliterende organisatie. En van top-down naar bottom-up.
Welke invalshoek het meeste voordeel oplevert, verschilt per situatie en vraagstuk. Dit kan zowel vanuit een praktisch als een strategisch perspectief. Zo besloot de overheid in Maleisië, toen aan het begin van de coronapandemie de werkloosheidscijfers stegen, inwoners op weg te helpen met werken via online werkplatformen.
Ik nodig je uit om de hele longread te lezen. Hebben we alle antwoorden? Nee, nog lang niet. Wel betere vragen. Het ziet er naar uit dat we ook dit jaar weer stappen gaan zetten in een 'expeditie', om door ook echt aan de slag te gaan weer meer te leren en verder te komen. Ik heb er zin in.
Gig Workers Were Promised a Better Deal. Then They Were Outsourced | WIRED UK
Ken je het verhaal van die platformwerker die door het platform in dienst werd genomen? Een beetje een flauwe grap, maar hier komt het wel op neer: die wordt niet door het platform in dienst genomen. Op zich is dat natuurlijk niet verrassend en geen nieuws (ik schreef er ook over in mijn analyse van het nieuwe EU wetsvoorstel platformwerk), maar wel goed om dit in het debat te blijven herhalen.
Op het moment dat platformen, en hier heb ik het vooral over de maaltijdbezorgplatformen, de werkenden in dienst nemen (vrijwillig of gedwongen), dan is het zeer onwaarschijnlijk dat zij dit zelf doen. Er zijn grofweg twee keuzes: onderaannemers of uitzendbureaus. Het model van onderaannemers zie je bij pakketbezorging veel terugkomen, het in dienst nemen via een uitzendbureau zie je bij bijvoorbeeld Thuisbezorgd.
Dit artikel gaat over Just Eat (Thuisbezorgd) in Engeland, waar het platform via Randstad 6.000 koeriers in dienst heeft. Hierbij worden alle afdrachten gedaan en is verzekering geregeld, maar het stuk laat ook zien dat het model ook niet ideaal is. En Just Eat is niet de enige die gebruik maakt van uitzendbureaus: "On-demand grocery delivery service Gorillas has also been using third-party agencies, including a startup called Ryde, to supply extra workers during peak times. This industry offshoot is becoming a test-bed, as staffing agencies rush to find ways to profit from delivery platforms, which have raised around $14 billion in funding since the start of the pandemic but are not necessarily providing better work conditions, according to the gig workers who work for them."
In deze video van de 'Randstad Capital Markets day' (rond 12:11) wordt de Just Eat casus ook uitgelicht, inclusief bijdrage van Jitse Groen. Waarbij hij aangeeft dat zijn platform in de landen waar het actief is uitzendbureaus gebruikt om snel voet aan de grond te krijgen en de gehele organisatie van arbeid uit te sourcen. Volgens de cijfers van Randstad was de 'gig staffing' markt in 2020 in de EMEA regio (Europe Middle East & Africa) een markt van 61 miljard euro.
Gekscherend zou je kunnen zeggen dat waar uitzenders zich eerst zorgen maakten dat de klusplatformen hen de kaas van het brood zou eten, het nu lijkt alsof de kluseconomie een grote kans is voor uitzenders om zich als 'staffing as a service' dienstverlener aan te bieden voor platformbedrijven. De platformen richten zich op technologie, nieuwe diensten ontwikkelen, sales en marketing en de uitzenders richten zich op..... uitzenden (as a service). Interessante wending van de ontwikkeling...
Vestager: Metaverse poses new competition challenges – POLITICO
Een goede stap vanuit de EU om aan de slag te gaan met de uitdagingen op het vlak van mededinging in de aankomende 'metaverse': de parallelle digitale wereld waar ieder techbedrijf (en Meta/Facebook voorop) van droomt marktleider in te worden: ‘We should start thinking about it now’ when it comes to regulating new digital spaces.'.
Waarom is dit zo belangrijk? Dat is eenvoudig. Zoals je weet is de digitale wereld verre van perfect wanneer het gaat om marktmacht. Daarnaast zijn er veel weeffouten, waarvan niemand nog weet hoe dit op te lossen. Ook de techbedrijven zelf niet. Nu zijn dit vaak nog losse eilandjes en is de impact niet maximaal en is er nog iets aan toezicht en handhaving. Met de nadruk op het woord 'iets'.
Stel je dan nu een digitale wereld voor waar al dit soort instituties niet bestaan en alle diensten worden samengevoegd: eigen munten, heel veel schermtijd, eigen regels, geen controle en intussen dezelfde perverse prikkels (lees: winstmaximalisatie en machtsconcentratie). Dat dus. Dat is de voorbode voor een heel slecht verhaal. En daarom goed dat ze hier mee aan de slag gaan. Al is het alleen maar als signaal richting hen die het niet zo nauw nemen met publieke waarden en democratische legitimiteit.
Remote work will break the US monopoly on global talent | devonzuegel.com
Zeer interessant stuk over hoe 'remote work' de mondiale arbeidsmarkt kan opschudden. Ik had hier een mooie samenvatting van kunnen maken, maar het stuk is zo interessant dat ik je adviseer het toch echt zelf te lezen.
Markt van flitsbezorging groeit onstuimig in Nederland
Er zijn veel meningen over flitsbezorging, maar beroerd weinig feiten. Fijn dus dat dit stuk vorige week voorbij kwam:
"Circa 700.000 consumenten maken momenteel wel eens gebruik van flitsbezorging. Er is sprake van een zeer forse groei want in het eerste halfjaar van 2021 waren het nog slechts zo’n 200.000. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek dat Kantar in november 2021 heeft uitgevoerd onder ruim 44.000 consumenten van 16 jaar en ouder.
De onstuimige groei is niet alleen het resultaat van een groeiend aantal aanbieders; na Gorillas in 2020 betraden in 2021 ook Flink, Getir en Zapp de Nederlandse markt. Ook speelt mee dat deze partijen hun bezorggebied fors aan het uitbreiden zijn. Inmiddels woont 13% van de Nederlanders in een gebied dat door minimaal één van deze spelers wordt bediend. "
In 2022 zal Kantar ieder kwartaal cijfers over deze markt publiceren. Helaas niet als openbare informatie, ik vermoed tegen forse betaling. Dat is dan weer jammer.
In de media
Platformen geven toegang tot data met KlusCV - Emerce
Bericht over de lancering van KlusCV op Emerce.
Werkervaring bij platformen bewijzen met KlusCV – ZiPconomy
Vier Nederlandse online platformen lanceren vandaag KlusCV. Met een digitaal getuigschrift kunnen platformwerkers hun werkervaring bij deze platformen aantonen.
Un contrat de travail pour tout travailleur de plateforme : pourquoi ce vœu européen reste encore en suspens ? – NextConomy
Het stuk dat ik eerder als reactie op / analyse van het wetsvoorstel platformwerk van de Europese Commissie schreef, is nu ook in het Frans verschenen.
Contact
Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?
Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).
Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.