Is de Deliveroo koerier freelancer of werknemer? | Duitsland komt (naar eigen zeggen) met 'the world's most digital antitrust law' | Flitsmeister breidt businessmodel uit

Goedemorgen! Per week spreek ik 2-3 platform ondernemers (nieuwe & bestaande contacten) om zicht te houden op wat er in de markt speelt en om kennis te delen. De laatste tijd is dit veelal online, afgelopen week weer een zeldzame 'offline' ontmoeting. Op bezoek bij VersTrade in Utrecht: een ambitieus B2B platform met eigen logistieke tak. Ook zijn bij het blok Platformeconomie dat ik momenteel verzorg regelmatig platform ondernemers online aanwezig om hun ervaringen met de studenten te delen. Zo deelden vertegenwoordigers van Freshheads en Gearbooker de afgelopen week hun ervaringen. Voor deze week staak BKSY en Roamler op het programma. Altijd leuke en interessante gesprekken. Fijne week!

Geniet de bezorger bij Deliveroo wel genoeg vrijheid? - NRC

Het was alweer een tijdje stil rondom Deliveroo in Nederland. Tot volgende week. Toen was het hoger beroep in de zaak FNV > Deliveroo, met als doel om helder te krijgen of de maaltijdbezorgers nu wel of niet 'echte zelfstandigen zijn.

Na het lezen van het stuk in het NRC, het lezenswaardige Twitter draadje van journalist Rens Lieman en het interview met de algemeen directeur van Deliveroo Nederland in de Volkskrant is mijn belangrijkste conclusie: deze zaak blinkt uit in onduidelijke en niet onderbouwde stellingen van beide kanten. FNV voert het proces met veel voorbeelden van andere platformen, waardoor het lijkt alsof er weinig nieuw bewijs is tegen Deliveroo en Deliveroo doet uitspraken die vervolgens niet onderbouwd zijn. Zo geeft Deliveroo aan dat de verdiensten van maaltijdkoeriers 2-3x het minimumloon zijn, maar wanneer de rechter om onderbouwing vraagt komt er geen gedegen antwoord uit, behalve dat het afhangt van wat je nu wel of niet meetelt als werktijd en vragen of iemand die een rit weigert deze tijd nu wel of niet mee moet nemen in de berekening van het gemiddelde loon.

Wat is nu wijsheid? Ik weet het echt niet. Enerzijds ga ik zeker mee in het betoog van Deliveroo dat we moeten naar een systeem waar alle werkenden bepaalde rechten en plichten krijgen, waardoor de flinke oneffenheden in de arbeidsmarkt kunnen worden rechtgetrokken en we het weer over de inhoud kunnen hebben in plaats van over de contractvorm. Maar in hoeverre zijn deze mooie woorden alleen preken voor eigen parochie? Anderzijds zie ik ook dat dit nog een lange weg is en het niet eens zo'n heel gek idee is dat we voor de 'time being' dan maar bepaalde groepen in dienst moeten laten gaan met het gevaar dat daardoor de urgentie (voor zover die er is, want er wordt veel gepraat, maar met beroerd weinig resultaat) wegvalt en we 'terug bij af' zijn. Wat mij misschien daarin nog het meest dwarszit (wees gerust, ik slaap nog prima), is dat alle stakeholders nog zo diep met hun hakken in het zand zitten en geen centimeter lijken te willen bewegen. De uitkomst van het Borstlap rapport was dat flex minder flex moet worden en vast minder vast. Het lijkt alleen dat iedereen zich nu richt op het flex minder flex stuk (maar dan niet vooruit kijken, maar vast blijven zitten, minder flex kan op veel manieren worden vormgegeven behalve iemand in een contract te dwingen) en niemand iets lijkt te geven om het 'vast minder vast' stuk.

Nog even terug naar deze zaak, ik dwaalde een beetje af. Buit Deliveroo de bezorgers uit zoals FNV zegt? Niemand die het weet. Wel weten we intussen vanuit Uber zaken in de VS dat het in dienst nemen van de chauffeurs Uber zo'n 500 miljoen per jaar extra zou kosten, hoe dat in Nederland zit is niet bekend. Misschien moet de rechter die vraag eens stellen. Het was goed dat de rechter doorvroeg naar de onderbouwing van de cijfers en argumenten, maar ik zou daar wel wat meer daadkracht bij willen zien. Cijfers. Maar dan wel goed gecontroleerde cijfers. Hoeveel mensen rijden er voor Deliveroo in Nederland? Hoeveel ritjes doen zij? Wat zijn hun achtergronden? Wat zijn de verdiensten en hoe zijn deze opgebouwd (wat wordt wel en wat wordt niet meegeteld?). En dan natuurlijk het liefst cijfers van enkele jaren op een rij. En wat vinden zij van dit werk? En wat waren hun kansen voor Deliveroo? Het is reuze interessant en daarnaast van levensbelang voor ieder debat rondom dit onderwerp om hier alles over te weten. Om daarna de vraag te stellen hoe deze cijfers zich verhouden tot het collectieve belang.

Waarom al die moeite en waarom moet Deliveroo de bezorgers dan niet gewoon gelijk morgen in dienst nemen? Op zich heb ik daar niets op tegen, ik heb hier verder geen belang in en ben ook geen jurist. Maar wat ik wel zie is dat deze zaak interessante lessen kan opleveren voor wat er nog gaat komen in platformisering en hoe technologie een rol in de arbeidsmarkt gaat spelen. Zo zijn de manieren waarop nu de toets is of iemand wel of geen werknemer is in de toekomst alleen maar moeilijker te toetsen zijn. Kijk bijvoorbeeld naar de allocatiefunctie. Een 'open' platform claimt dit niet te doen, maar toch worden er in het design van een platform altijd keuzes gemaakt die van invloed zijn op het proces van matchmaking. En het platform heeft een reputatie hoog te houden, dus zal achter de schermen altijd een oogje in het zeil houden en waar nodig ingrijpen, al zal dat dan gebeuren onder een andere term. En zo zijn er nog vele voorbeelden te bedenken. Laten we dan toch maar eens de urgentie erkennen om dit stelsel structureel opnieuw vorm te geven, met respect voor de rechten en mogelijkheden voor het individu, met de mens centraal en de juiste balans tussen individu en collectief en werkende en 'werkgever'.

p.s. dat betekent dus niet een tussencategorie creëren als pleister op het systeem zoals Uber, Lyft en anderen nu in California met ongekende lobbykracht erdoorheen proberen te drukken als reactie op de (ook niet perfecte) AB5 wetgeving.

Uber and Lyft should just become taxi firms and get over themselves

Een van de vaste antwoorden van platformen in taxi en maaltijdbezorging op de vraag waarom zij de aanbieders niet in dienst nemen is dat volgens hen dan de flexibiliteit die er nu is niet mogelijk is. Dit terwijl deze bedrijven zoveel data hebben dat ze toch prima voor 90% zouden moeten kunnen voorspellen wat de vraag gaat worden over een week. Daarnaast zouden ze ook hun schaalvoordelen kunnen benutten net bijvoorbeeld de inkoop van auto's, verzekering en ga nog maar even door.

Dit is ook in andere woorden het pleidooi in dit artikel, waar ook een voorbeeld wordt aangehaald van een taxi app die het anders doet:

"Dallas-based startup Alto says it will enter California this year, and for all intent and purpose it’s an upmarket taxi firm. The company owns the vehicles, which it also maintains, drivers are fingerprinted, and are recognized as employees. Something that Uber and Lyft have avoided at all costs.n Unlike Uber and Lyft, which pay drivers based on the routes they complete, Alto pays its drivers an hourly rate.

What these two cases really show is that Uber and Lyft have plenty of scope to reinvent themselves. It doesn’t mean that they’re doomed to failure, in fact, far from it. But Uber and Lyft need to recognize this and acknowledge that they have the ability to comply with laws and adjust their business model accordingly. Rather than continuing to fight legislation just because it isn’t happening on their terms."

Natuurlijk is het de vraag in hoeverre het voorbeeld van Alto succesvol en levensvatbaar is. Dat is het nadeel in veel van dit soort discussies is dat er veel 'strohalm voorbeelden' worden gebruikt: hard op zoek naar een voorbeeld van hoe het ook anders kan, zonder na te denken of de casus ook echt een verschil kan maken.

Moest ik gelijk denken aan een voorbeeld van een afspraak tussen platform voor thuisschoonmakers Hilffr en een Deense vakbond waar een schoonmaakster na een x-aantal uren automatisch in dienst kwam. De incidentele aanbieders hebben zo alle vrijheid en de afhankelijke aanbieders alle zekerheid. Al zou het voor de klant en het platform dan weer een prikkel kunnen zijn om alleen de niet afhankelijke incidentele aanbieder te kiezen. Ook Temper biedt tegenwoordig (via Alicia) een AOV aan voor de 'fanatieke' gebruiker aan. Hier zie je dat het platform een voorschot neemt op het aankomende debat. Laten we hopen dat die een beetje constructief is.

German trust busters get a sharper sword – EURACTIV.com

Mededingingsrecht is een onderwerp dat in deze nieuwsbrief zeer regelmatig de revue passeert. Vorige week kreeg ik dit interessante stuk doorgestuurd: "Germany’s ruling coalition has reached an agreement on the amendment to the 62-year old Act against Restraints of Competition (GWB). In the future, authorities will take stronger action against online giants that abuse their market power."

Een aantal interessante passages:

• New criteria for market power: Until now the Bundeskartellamt had little control in such cases, because the criteria for market power rarely applied to online platforms. For this reason, the catalog has now been sharpened. One new criterion is, for example, “intermediary power,” which allows companies to act as “gatekeepers” due to their large presence and to decide which providers gain access to the market via their platform and which do not. As soon as such “cross-market significance” is established, the authority can look for possible distortions. In addition, large online companies will find it more difficult in the future to sit on their data treasures.
• Mergers: Simpler for smaller companies, more difficult for large ones: mergers have become stricter for large companies, which generated more than €500 million globally last year. If they buy a company and certain criteria apply (such as an objective threat to competition), they must report the purchase to the authorities. The authority then examines possible distortions of competition.

De Duitsers noemen dit "the world's most digital antitrust law". Daar kan ik weinig op zeggen en ik ben natuurlijk vooral benieuwd naar de praktijk: gaat deze wet daadwerkelijk een verschil maken.

#Handpicked: 20.000 x 7,50 is veel euro's voor een online college | Fast Moving Targets

Met grote regelmaat lees ik de nieuwsbrieven van Fast Moving Targets. Hier worden vaak praktische tools en platforms besproken. Vorige week kwam deze editie voorbij, waarin werd ingegaan hoe je als performer (artiest, spreker, auteur, etc.) via platformen online optredens kunt geven en de bezoekers daarvoor kunt laten betalen. Met als meest recente voorbeeld het optreden van Rutger Bregman waar 20.000 bezoekers 7,50euro neerlegden om de livestream te kunnen bijwonen.

Het platform 24streamer dat in de nieuwsbrief wordt aangehaald vind ik een mooi voorbeeld van een platform dat 'makers' in staat stelt om zonder eigen voorinvestering in technologie een online publiek te kunnen aansluiten en hier een businessmodel omheen te kunnen bouwen. In die trend zijn er meer platformen die iets soortgelijks mogelijk maken. Zo kun je via platformen als Patreon en Petjeaf.nl jouw volgers/fans/abonnees van exclusieve content voorzien in ruil voor een terugkerende bijdrage. Het platform faciliteert in een persoonlijke pagina met mogelijkheden voor het plaatsen van berichten en een betaalsysteem. Ook voor deze nieuwsbrief en mijn blog activiteiten heb ik al eens overwogen om hiermee te gaan experimenteren, maar dat is er nog niet van gekomen. Heb je hier ideeën over of wil je hier iets over kwijt? Stuur dan een reply op deze mail.

Flitsmeister helpt bij dimmen straatverlichting in straat Assen | NU - Het laatste nieuws het eerst op NU.nl

"Bij een proef in Assen wordt de verlichting aan een weg gedimd als er volgens navigatie-app Flitsmeister weinig mensen op de weg zijn. Dat laat Flitsmeister maandag weten in een blogpost."

Flitsmeister is een interessant voorbeeld van een crowdsourcing platform waar gebruikers een dienst 'afnemen' en de verzamelde data wordt gebruikt voor onverwachte activiteiten, zoals in dit geval het dimmen van straatverlichting.

Het is interessant om te volgen welke wegen Flitsmeiser nog meer in zal slaan. Dit interview via Emerce is ook zeker de moeite van het kijken waard.

Ook gelezen (en beluisterd)

• Wordt Google for Jobs ook voor Gigs? ‘Google moet je nooit onderschatten’
• Webwinkels: kopen op de pof onder druk door Hoekstra's renteplafond
• Schiphol ontketent Brusselse Big Brother. Een grote databank met daarin opgeslagen de gezondheidsgegevens van vliegreizigers -– de luchtvaartindustrie denkt daar sinds de uitbraak van Covid-19 serieus over na. Het zou de nieuwste stap zijn in de ontwikkeling van Europese informatiesystemen volgestouwd met persoonsgegevens, waar de Nederlandse overheid mede namens Schiphol al jaren voor lobbyt. De officiële motivering is dat zulke informatiesystemen Europa veiliger maken. Onderzoek van Follow the Money laat zien dat de werkelijkheid anders in elkaar steekt.
• Apple klaagt Fortnite-maker aan en beschuldigt ontwikkelaar van diefstal
• Meer zicht op online platformen in Nederland
• Restaurant city - Technopolis podcast

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.