Het Airbnb model: nog niet zo eenvoudig | Wanneer is een platform een prikbord? Een voorstel. | Marktmeester en marktkoopman: net als bij huismerken en supermarkten

Goedemorgen! Afgelopen week weer meters gemaakt in de voorbereiding van mijn nieuwe onderzoek. Website is bijna klaar en nog twee weken en dan zal ik het hele verhaal en plan delen. In mijn vorige nieuwsbrief deelde ik dat ik met de trein naar Milaan zou gaan voor een cursus over 'platform design'. Twee dagen later werd bekend dat dit toch niet zo'n goed idee zou zijn en blijf ik dus gewoon in Nederland. De tijd die ik voor de cursus heb gereserveerd gebruik ik nu om mijzelf nog een paar dagen in een huisje in de bossen op te sluiten om aan mijn nieuwe boek te werken. Daarvoor ook weer veel nieuwe ideeën, zoals een hoofdstuk: ode aan de informatie asymmetrie. Gaat nog wat worden ;-) In deze editie weer een paar mooie artikelen en een link naar een ABU rapport over platformwerk waar ik een bijdrage aan mocht leveren. Fijne week!

Het huismerk grijpt de macht | Trouw

De vraag is in deze nieuwsbrief al vaker voorbij gekomen: is het een goed idee dat een platform zowel marktmeester als marktkoopman is. Het platform kan immers de data die het verzameld van andere aanbieders op het platform gebruiken om zelf ook eigen aanbod op het platform te plaatsen. En vervolgens het eigen aanbod voorrang te geven in de zoekresultaten.

Ik heb veel over deze vraag nagedacht en ik heb ook gekeken of dit vraagstuk ook in andere sectoren al eens heeft gespeeld. En zo kwam ik op dit artikel uit 1997 uit over huismerken. Want eigenlijk speelt hier nagenoeg het zelfde vraagstuk. Een paar fragmenten uit dit artikel:

Vanuit de marktmeester:

“Wie bepaalt wat waar komt? Het klinkt misschien wat bot, maar dat doen wíj natuurlijk. Het is onze winkel en het is ons schap. Wij geven ons huismerk de beste plekjes. Want we verdienen er nu eenmaal goed aan.”

Vanuit de aanbieders die worden verdrongen:

“Ik vind dat supermarkten met hun huismerken misbruik maken van hun machtspositie op het schap. Grote supermarktketens hebben de kleine zelfstandige kruideniers verjaagd en nu slaan ze toe op binnen de eigen winkel. Zij hebben de strijd aangebonden met de fabrikanten van supermarktartikelen. Hun wapen: het huismerk. Hun doel: hogere winstmarges. Het gevolg: fabrikanten van merkartikelen raken in de knel en de consument krijgt minder keuze."

Op Twitter stelde ik de vraag of iemand goede artikelen kende over mededingingsvraagstukken rondom huismerken. Het bleef stil. Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat de consument alleen maar blij is met de lagere prijzen van de kwalitatief goede huismerken, maar er zit ook de M van Markt in de afkorting van de ACM. De aanbieders zijn kwetsbaar. Daarnaast wordt in dit stuk ook terecht aangehaald dat dit soort activiteiten ook ten koste kunnen gaan van innovatie. Er is voor aanbieders immers geen incentive meer om te investeren in innovatie wanneer de successen worden gekopieerd door de marktmeesters en de investeringen in deze innovatie daarmee niet kunnen worden terugverdiend.

Wat mij betreft een interessante vergelijking en goede food4thought. Mocht jij hier ook gedachten over hebben, deel deze gerust in een reply op deze mail.

Bol.com, webwinkel of verkoopplatform? | NPO Start

In deze nieuwsbrief spreek ik veel over platformen: tweezijdige marktplaatsen. En hoewel deze ook technisch gezien zo werken, is het ook belangrijk om te kijken hoe de gebruiker er tegenaan kijkt.

Ik denk dat we steeds meer naar een scenario gaan waar het aanbod op een platform het platform wel als een platform ziet, maar de vraagkant (de klant) het platform als de aanbieder en daarmee ook verantwoordelijke ziet. Ik bestel een Uber en vertrouw er op dat ik een goede en veilige taxi krijg. Hoe het bedrijf dit achter de schermen regelt, maakt mij als klant niet uit. Ik check immers ook niet of de machinist van mijn trein de juiste papieren heeft: daarvoor vertrouw ik dat de NS haar werk doet.

Dan zijn er twee opties: het platform neemt alle verantwoordelijkheid voor een transactie, ook als het mis gaat. Of het platform gaat duidelijker communiceren dat het 'slechts' een matchmaker is en niet garant kan staan voor kwaliteit en continuïteit.

Uit de Radar aflevering via deze link wordt duidelijk dat veel klanten van Bol.com geen idee hebben dat het een platform is. Zij vertrouwen het merk Bol.com, kopen iets op de website van Bol.com, krijgen een bevestiging en factuur van Bol.com zijn daarmee in de veronderstelling dat zij iets kopen bij..... Bol.com

Airbnb neemt maatregelen om overlast tegen te gaan - NRC

Het zal je vast niet ontgaan zijn: Airbnb heeft flink wat maatregelen aangekondigd:

"Airbnb gaat vrijwillig advertenties van verhuurders weren die niet benodigde registratienummer bij de gemeente hebben aangevraagd. Ook komt de website met een plan van aanpak om overlast in drukke wijken te bestrijden, onder meer door met decibelmeters geluidsoverlast te meten en een telefonische hulplijn voor buurtbewoners."

In 2016 schreef ik in NRC het opiniestuk 'Airbnb moet de regels zelf handhaven'. In die tijd had ik als reactie op het artikel afgelopen week misschien gezegd: goede zet! Met de kennis van vandaag zeg ik eerder: "prima zet, wel heel erg laat en zeker geen aanleiding om de ingeslagen weg van een platform onafhankelijke handhaving strategie te verlaten". Want een platform onafhankelijke handhaving strategie is natuurlijk de enige oplossing waar we mee tevreden kunnen zijn.

Het kan natuurlijk niet anders dan dat deze actie in verband staat met de aankomende beursgang van Airbnb. Ook werd deze week bekend dat Airbnb en andere platformen data gaan delen voor onderzoek: "Airbnb and three other P2P rental platforms agree to share limited pan-EU data". Een veilige manier om punten te scoren in het publieke debat.

Kan het model uit?

Twee weken geleden stelde ik de vraag ook al in deze nieuwsbrief: kan het Airbnb model uit? Kan het model uit wanneer het platform alle verantwoordelijkheden neemt om een verantwoorde manier op grote schaal vakantieverhuur te faciliteren.

Aan de ene kant schrijf ik in dat stuk over de toegenomen kosten van Airbnb. Wanneer ik het stuk van afgelopen week lees over telefonische hulplijnen denk ik gelijk: wat kost dat? Wegen de kosten van de extra service om het model overeind te houden op tegen de marges die het platform per transactie maakt? Ik heb zo mijn twijfels.

Tweede vraag is: kunnen de technieken om de zekerheid en controle te automatiseren maatschappelijk door de beugel? In het nieuwe bericht van Airbnb wordt gesproken over decibelmeters. Dat is natuurlijk een enorm reactief middel: uiteindelijk moet je er voor zorgen dat er geen geluidsoverlast wordt veroorzaakt. Daarnaast is het de vraag of het ophangen van decibelmeters proportioneel is. Ik ben van mening dat dit zeker niet het geval is. Airbnb is bezig om meer technologie in te zetten om zekerheden en publieke waarden zogenaamd te borgen. Zo deelde ik een paar weken het artikel waarin het volgende wordt beschreven:

"Airbnb has developed technology that looks at guests’ online “personalities” when they book a break to calculate the risk of them trashing a host’s home. Details have emerged of its “trait analyser” software built to scour the web to assess users’ “trustworthiness and compatibility” as well as their “behavioural and personality traits” in a bid to forecast suitability to rent a property."

Waar je met de decibelmeters nog twijfels zou kunnen hebben bij de proportionaliteit: bij deze casus kan ik mij geen twijfel voorstellen. Bovenstaand verhaal is een oplossing bedacht vanuit de gedachte dat technologie alles wel recht kan trekken, zonder na te denken over de vraag of het wel zo'n goed idee is.

Is Airbnb dan te redden?

Waar iedereen eerst iets had van: "als er één model goed in elkaar zit en winstgevend is, dan is het Airbnb wel", zijn er nu toch gegronde twijfels. In ieder geval bij mij.

Wat zou Airbnb moeten doen? Of wat zal Airbnb gaan doen? Airbnb heeft natuurlijk heel slim een enorme klantenkring opgebouwd met de 'nieuwe' dienstverlening die het platform heeft grootgemaakt: vakantieverhuur bij particulieren. Die klanten en de merknaam zijn veel waard. Wat ik verwacht is dat Airbnb meer in zal gaan zetten op een meer veiliger aanbod: boutique hotels, bestaande B&B's, hotels, maar ook andere dienstverlening rondom travel. Daarmee zal Airbnb minder uniek worden, maar misschien is dat de enige weg om op lange(re) termijn succesvol te kunnen zijn.

Op zich geen gekke en verkeerde strategie. Mogelijk is dit de enige manier waarop Airbnb deze plek had kunnen bemachtigen. De markt leek verzadigd met een paar grote spelers in de accommodatie sector en door naam op te bouwen via iets dat voorheen een niche was hebben ze toch een grote naam weten op te bouwen.

Bij maaltijdbezorging zag je het ook: in veel landen was er al een nationaal leidend platform rondom sales van 'take-away' maaltijden waarbij de restaurants zelf de bezorging op zich namen. Een 1-op-1 kopie van bijvoorbeeld Thuisbezorgd maken was een nagenoeg onmogelijke opgave. Daarom dat Deliveroo en UberEats met eigen delivery een nieuwe markt hebben gecreëerd, om vervolgens ook restaurants toe te laten met eigen koeriers en zelfs ook afhalen te faciliteren. Thuisbezorgd beweegt als reactie ook deels de kant op van deze platformen, waarmee misschien over 5 jaar de platformen die er nu zijn maar voor een klein deel zelf bezorgen (en hier op toeleggen) en voor het grootste deel gebruik maken van de koeriers van de restaurants zelf. Kort gezegd: er is dan niets veranderd, maar een paar andere spelers hebben de kans gehad een plekje in de markt te veroveren... We gaan het meemaken...

Inhuur spoorwerkpersoneel gaat digitaal via RailApp – ZiPconomy

Aangezien ik er in geloof dat de grootste impact van platformen op de bemiddeling van arbeid zich in de 2business markt zal gaan plaatsvinden volg ik deze ontwikkelingen met extra interesse. Deze week kwam deze mooie case voorbij:

"VolkerRail gaat voortaan de inhuur van (technische) specialisten voor werk aan het spoor via de planningstool RailApp doen. Dat is een mooi succes voor het Rotterdamse bedrijf RailApp, dat handig inspeelt op de behoefte aan digitalisering van inhuur in deze nichemarkt."

Interessant aan deze casus is dat het platform de samenwerking en uitwisseling tussen veel verschillende stakeholders mogelijk maakt. En zowel proactief als reactief. "Het leent zich uitstekend voor de inhuur van externe medewerkers – zoals VolkerRail nu doet – en voor leveranciers die onderling opdrachten uitzetten voor uitzendkrachten, gedetacheerden en zzp’ers bij andere (collega-)bedrijven. Ook kunnen zzp’ers zelf eenvoudig een account aanmaken en hun eigen beschikbaarheid delen en dienstuitnodigingen ontvangen."

Dus niet alleen een 'stand alone' platform waar een losse groep vragers en een losse groep aanbieders bijeen komen, maar technologie om bestaande (inhuur) processen beter te organiseren en informatie asymmetrie te reduceren. "Het werken met RailApp moet het inhuurproces sneller, efficiënter en veiliger maken. “Je praat hier over bedrijfs-overschrijdende processen”, legt Perdon uit. “Vaak werden er veel e-mails met Excel-sheets gestuurd door opdrachtgevers aan leveranciers en vice versa. En daar kwamen dan allerlei aanpassingen op en belletjes tussendoor. Dan is het lastig om nog scherp te hebben wat nu precies de bedoeling is en wat de stand van zaken is. Als via RailApp aanvragen worden verstuurd en gepland is de data direct zichtbaar voor alle betrokkenen. Ook de ingeplande medewerker ziet dezelfde info en weet precies waar hij wordt verwacht. Dat scheelt heel veel ruis in de keten.”"

Tweet

Tijdens de Data Sharing Days woonde ik een presentatie van Ruben Verborgh bij. Afgelopen week zag ik deze tweet voorbij komen met een link naar zijn slides. Een interessante verzameling om eens doorheen te scrollen.

Food 4 thought

In de media

Platformwerk in 2020: de tussenstand - ABU

Afgelopen week gepubliceerd: Whitepaper Platformwerk in 2020: de tussenstand. Een whitepaper waarin "opnieuw de feiten en cijfers op een rij zijn gezet en experts zijn gevraagd deze te duiden". Ik mocht een bijdrage leveren.

Een van de passages: "Twee jaar geleden adviseerde Martijn Arets om collectief een dataplatform te bouwen. Die aanbeveling staat nog steeds. Omdat referentiedata gekoppeld zijn aan een specifiek platform, is de drempel om op meerdere platformen actief te zijn groot voor platformwerkers. Kan er niet een soort werkpaspoort komen, zodat competenties overdraagbaar worden? De uitdaging is om meer voorbij het belang van de individuele uitzender en naar het brancheniveau te kijken. Dit is een kans om collectief voordeel door samenwerking te laten zien en je unieke toegevoegde waarde als uitzender te bewijzen. Door de klant mee te nemen in het proces, bouw je ook een betere band op.

Het rapport is ook via deze directe link te downloaden.

Europe’s Warring Ride-Sharing Startups Vie For Elusive Supremacy | Crunchbase

Altijd leuk om ook eens te worden geïnterviewd door Crunchbase, aangezien ik deze website ook veel als bron voor mijn artikelen gebruik.

Dit stuk gaat uitgebreid in op de 'ride hailing' (oftewel: taxi app) markt in Europa.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 400 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.