Grip op platformen is mogelijk! Apple past model aan. | Ecosystem business models uitgeplozen | Advies Hooge Raad in zaak Deliveroo

Goedemorgen! Vorige week gewerkt aan de doorontwikkeling van - en het opzetten van validatieonderzoeken rondom - KlusCV. Dat datadelen nu ook op de politieke agenda staat is daarin natuurlijk alleen maar goed nieuws.  Vorige week ook weer een mooie expeditiedag gehad met het team van de Provincie Zuid Holland in de zoektocht naar de provincie als platform. Deze keer bij LaatBloeien in Rotterdam (foto's) met bijdragen van Daan Weddepohl van Peerby (foto's) en Niels Meijssen van Booking concurrent Moonback (foto's). Ik merk dat ik steeds vaker het begeleiden, modereren en spreken bij dit soort sessies combineer met fotografie. Voor velen een niet al te logische combinatie, maar het is fijn om met een camera rond te lopen, aan te horen, na te denken en hardop te reflecteren en daarna modereren.

Voor deze editie weer een aantal stukken verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Ecosystem business models: A teardown | Sangeet Paul Choudary

Wat is nu precies een platform? En wat voor soort platformen zijn er? Dit zijn vragen die ik regelmatig krijg. Het leuke is dat bij iedere discussie over deze vragen weer nieuwe vragen zich aandienen.

Afgelopen week verscheen deze blog van platform expert Sangeet Paul Choudary. Sangeet was de eerste expert die het voor elkaar kreeg om de platform mechanismen en de kansen en impact van platformen voor organisaties wist te duiden. Hij heeft hier enkele boeken over geschreven en publiceert veel waardevolle kennis in zijn nieuwsbrief. Er zijn maar weinig mensen die deze materie zo helder en gestructureerd uit kunnen leggen.

In zijn nieuwste blog gaat Sangeet in op de verschillende 'ecosystem business models' van platformen. Hierin maakt hij onderscheid tussen 3 typen platformen:

1. Aggregators;
2. Integrators;
3. Infrastructures.

In deze blog gaat hij in op deze 3 typen, definieert hij per type de 'key functions in a business ecosystem' en legt hij uit hoe deze opschalen. Zeer lezenswaardig,

Apple geeft, na grote druk, toe aan eisen ACM in App Store-zaak | NOS

Een mooi resultaat na ingrijpen van de ACM: "De zaak draait om de positie van dating-apps in de Nederlandse App Store. In de ogen van de ACM maakt Apple misbruik van zijn macht. Dating-apps, zo stelt de toezichthouder, moeten de mogelijkheid krijgen consumenten andere betaalopties aan te bieden." Dat gaat nu dus gebeuren.

Hoewel we met zijn allen vaak genoeg kritiek hebben op beleidsmakers en toezichthouders (net als een epidemioloog doe je het natuurlijk nooit goed: je bent altijd te laat of te vroeg), laat deze zaak zien hoe je zelfs een groot techbedrijf als Apple nog bij kunt sturen.

Natuurlijk is de zaak nog niet gesloten: het vraagstuk over de hoge commissie van Apple in de Appstore en het feit dat de consument ligt nog op tafel. Misschien dat Apple dacht dat ze een goede sier konden maken door toe te geven op een punt die het minst pijn zal doen. Wie weet.

Goed dat in het stuk bij NOS ook aandacht wordt gevraagd over hetgeen waar veel mensen een aanname over maken, maar wat in de praktijk nog moet blijken: was schiet de consument hier mee op? Want de tegenstanders van Apple in het debat schermden veel met de claim dat consumenten onnodig hoge prijzen betaalde als gevolg van het beleid van Apple. Het is dus interessant om te zien, en relevant om te monitoren, of de prijzen voor consumenten voor de dating-apps nu ook omlaag zullen gaan als gevolg van deze wijziging. Of dat het verschil vooral ten goede zal komen voor de winstmarges van de dienst.

Airbnb maakt grote woorden niet waar – Sociale Vraagstukken

Platformen in de deeleconomie claimen nogal eens bij te dragen aan sociale cohesie en het vertrouwen in de mens. Maar wat is daar van waar? In deze prettig geschreven blog lees je:

"Veel deelplatformen claimen een positieve sociale impact te hebben. Zo zegt spullendeelplatform Peerby dat zij het contact tussen buren bevordert en noemt Airbnb zijn eigen gebruikers een community. Positief gevolg van dit soort persoonlijk contact zou zijn dat het wederzijdse vooroordelen tussen groepen mensen tegengaat. Ofwel, een positieve ervaring met een lid van een groep kan ervoor zorgen dat we ons beeld van die ene persoon bijstellen, maar ook dat we positiever naar de groep kijken waartoe hij of zij behoort."

Airbnb, het platform dat centraal staat in dit onderzoek, is ook duidelijk in het communiceren van deze claim: "Met de Airbnb-community willen we een wereld creëren waarin mensen zich welkom en gerespecteerd voelen, ongeacht hun achtergrond of hoe ver ze van huis zijn. Hierbij gaan we uit van twee grondbeginselen die van toepassing zijn op zowel hosts als gasten: inclusiviteit en respect."

Bevindingen

De resultaten van het onderzoek: "In tegenspraak met het gangbare optimistische narratief van de deelplatforms, vonden we niet dat Airbnb-gebruikers meer vertrouwen koesterden in mensen uit landen waar zij via het platform eerder ervaring mee hadden gehad."

Er zijn een aantal bevindingen die uit het experiment komen:

1. "Uit eerder onderzoek blijkt dat intensiever contact voor een grotere verandering in vooroordelen zorgt dan oppervlakkig contact";
2. "Contact via Airbnb is eerder oppervlakkig dan intensief";
3. Airbnb is meer en meer een platform waar de focus ligt op de transactie: "de huurders en verhuurders worden hoofdzakelijk gedreven door financiële redenen en zijn minder vaak op zoek naar intensief contact.";
4. "Verder stijgt het aandeel Airbnb-verhuurders dat meerdere woningen verhuurt. Omdat deze professionele verhuurders niet op meerdere plekken tegelijk kunnen zijn, zullen zij minder tijd met hun huurders doorbrengen.";
5. De doelgroep voor het onderzoek kwam uit verschillende landen, maar leken toch wel erg veel op elkaar: "De deelnemers aan ons onderzoek hadden geen sterke negatieve stereotypen over hun tegenspelers. Maar als mensen geen vooroordelen hebben, kunnen die vooroordelen ook niet afnemen."

Analyse

De claim en de dynamiek van platformen als Airbnb zijn de laatste jaren flink veranderd. Waar bij Airbnb in het begin het 'community'  en 'delen' centraal stond en de laatste tijd het steeds meer om de 'transactie met een beleving' draait. Dat is op zich ook niet heel gek: uiteindelijk moeten platformen een stabiel aanbod hebben en zijn de incidentele verhuren meer leuk voor de diversiteit van het aanbod en de longtail.

Het volgende fragment draait hier ook om: "Ook is er op Airbnb telkens meer informatie beschikbaar over huurders en verhuurders, in de vorm van beoordelingen en onderscheidingen als ‘superhost.’ Dit zorgt ervoor dat gebruikers van het platform al veel over elkaar weten voordat ze elkaar ontmoeten. Dat maakt het contact minder risicovol en daardoor mogelijk minder intens." Oftewel: wanneer er meer informatie op het profiel aanwezig is, is het risico van het contact ook minder groot.

Ik verwacht dan ook dat hoe meer het platform sturing en controle heeft over de transactie en hoe professioneler het aanbod, hoe minder het sociale component en vertrouwen een rol zal spelen.

Tot slot

Al met al een mooi onderzoek. Wat ik vooral mooi vind is dat de auteurs van het academische paper de moeite hebben genomen om naast het wetenschappelijke artikel ook een goed leesbare blog te schrijven om hiermee de resultaten met een breder publiek te delen. Ik ben van mening dat dat vaker zou moeten gebeuren en zeker bij papers met een maatschappelijke relevantie standaard zou moeten zijn. Er zit immers al zoveel tijd in het onderzoek en het paper, dat die paar uur voor een leesbaar blog er ook nog wel van af moet kunnen om zo de impact van het onderzoek te vergroten.

Spain had a plan to fix the gig economy. It didn’t work | WIRED UK

Vakbonden strijden voor het (uitzend) dienstverband van de maaltijd koerier. Maar wat is het gevolg van zo'n verandering? Worden de voorwaarden voor de koeriers er ook echt beter op?

Als je dat wilt weten, dan is het interessant om eens naar Spanje te kijken. Hier zijn platformen sinds Augustus vorige jaar verplicht de bezorger in dienst te nemen. In dit artikel op Wired lees je dat het in dienst nemen van bezorgers een stuk ingewikkelder en moeizamer verloopt dan je op het eerste gezicht zou denken.

Dan is er nog de claim van de platformen. "Gig companies say that providing employee status would make 23,000 of their 30,000 riders lose their jobs, since they would have to shut down operations in cities with fewer than 100,000 inhabitants." Deliveroo heeft zich intussen uit Spanje teruggetrokken: de nieuwe wet was het laatste zetje voor het platform om het land, waar het maar niet echt voet aan de grond kreeg, te verlaten.

De claim van de platformen dat door het in dienst nemen banen verloren gaan is aan de ene kant niet zo gek. Nu ligt het risico op geen werk bij de werkende en zijn er altijd meer werkenden ingelogd dan nodig. Bij het in dienst nemen komt het risico (terecht) bij het platform te liggen. Je zou ook kunnen zeggen: "in een krappe arbeidsmarkt waar meer werk dan werkenden zijn, kunnen we dit soort precaire banen missen als kiespijn". Als je niet verder kijkt dan je neus lang is, zou je het hier zeker mee eens kunnen zijn. Het probleem is dat de waarheid een stuk minder platgeslagen is. Dit blijkt ook uit het volgende fragment:

"However, not all riders dream of becoming staffers. Freitas prefers being a contractor because he feels that working for several platforms will be the only way he can guarantee an income. “I am self-employed because job stability can’t be found in Spain. I’d start a new job, and then be fired a few months later. So I need to have many jobs in case one of them fails,” he says. Like him, many immigrants fleeing from Venezuela’s economic and political crisis now account for a significant proportion of riders in the Spanish takeaway industry. Even those without a work permit can easily rent a Deliveroo or Glovo account from other riders who advertise them on Facebook groups. “It’s the easiest job to find”, says Freitas. “Think about it, you arrive in a foreign country with nothing and someone offers you the chance to make money working off the books… You just do it, I mean, you’ll need to buy food at some point.”

Oftewel: de discussie over de status van de maaltijdbezorger die via platformen geld verdient platslaan dat het in dienst nemen alle problemen oplost, is het grotere probleem negeren. Dan boek je op papier succes (gefeliciteerd!), maar het is de vraag wat de kwetsbare werkende hier mee opschiet. Want wat is het alternatief? En niet dat ik zeg dat platformen daarom maar alles zo moeten kunnen doen, maar denken dat het in dienst nemen alle problemen voor een groep kwetsbare werkenden oplost, is te rooskleurig bedacht.

Startup van de Week Smiler bouwt de grootste marktplaats voor fotografen wereldwijd | MTSprout

Een paar weken geleden deelde ik een persbericht van Smiler: een platform voor (hobby)fotografen. Afgelopen week stond er een meer uitgebreid artikel op MTSprout over het platform. Het leek mij voor jou interessant om ook deze hier te delen.

Advies AG aan Hoge Raad: maaltijdbezorgers van Deliveroo werken op basis van arbeidsovereenkomst - Hoge Raad

"De maaltijdbezorgers van Deliveroo zijn werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst. Dat betekent dat de bezorgers de rechten hebben die bij zo’n overeenkomst horen. Dat adviseert advocaat-generaal (AG) De Bock de Hoge Raad in haar conclusie van vandaag."

Op 23 december zal de Hooge Raad uitspraak doen. Een spannende dag dus! Zeker omdat dit advies op veel meer werkenden impact kan hebben dan alleen op de maaltijdbezorgers, aldus een interessante blog op ZiPconomy.

Het is dan vervolgens ook de vraag wat er na de uitspraak zal gebeuren. Zo oordeelde de rechter vorig jaar dat taxichauffeurs die via Uber rijden werknemers zijn, maar is er in de tussentijd voor de chauffeur nog niets veranderd. En daarom eist FNV dat er een dwangsom komt. Een prima manier om het proces te versnellen. Al laat het eerdergenoemde Wired artikel zien dat de waarheid een stuk ingewikkelder in elkaar zit...

In de media

Reflectie op kabinetsreactie initiatiefnota ‘herovering van de platformeconomie’ – ZiPconomy

Mijn bijdrage vorige week waarin in reflecteerde op de kabinetsreactie initiatiefnota 'herovering van de platformeconomie' is ook gedeeld op ZiPconomy.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.