Deze rechtszaak moet het machtsverschil tussen online bemiddelaars en gebruikers verkleinen | Dit zeggen de Europese UWV's over platformwerk | Verlagen van transactiekosten van accounting en belasting via een app

Goedemorgen! Voor je 'ligt' de voorlaatste editie voor mijn 'zomerstop'.  Daarna laat ik je voor 3 weken met rust. In die periode kun je natuurlijk ook prima mijn nieuwe boek lezen, dan ben je weer helemaal bij. Over het boek gesproken: ik heb deze week gehoord dat dit najaar de luisterboek versie van het zal uitkomen. Intussen zijn ze ook begonnen met de productie van de tweede druk van het fysieke boek. En start een verkenning voor anderstalige publicaties.

Komende tijd zal ik mij ook bezighouden met het ontwikkelen van een blok 'platformeconomie' voor de Global School for Entrepreneurship. Direct na de vakantie zal ik, vergezeld met enkele platform ondernemers, in 5 weken tijd de studenten op weg helpen in de platformeconomie. Tof van deze internationale opleiding is dat alle studenten ook zelf echt al een aan een eigen bedrijf werken of bezig zijn met de validatie van hun concept.

Deze week heb ik weer wat artikelen voor je uitgezocht en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Uber drivers to launch legal bid to uncover app's algorithm | Uber | The Guardian

Platformen bepalen als marktmeester de regels van het 'spel'. In het geval van platformen voor taxi's en maaltijdberzorging is het het platform dat bepaalt wie welke klus krijgt, tegen welk tarief, wie mee mag doen en wie niet en ga zo nog maar even door. Het probleem hierbij is dat de informatiemacht volledig bij het platform ligt: voor de individuele gebruiker wordt de informatie asymmetrie misschien wel meer dan ooit in stand gehouden. Hiermee is het verschil in informatiemacht, en daarmee dus ook gewoon macht, groter dan bij traditionele bemiddelaars.

Om hier een betere balans in aan te brengen zou je kunnen bedenken dat de besluitvormingsprocessen, de algoritmes, inzichtelijk zouden moeten zijn voor een 'trusted 3rd party', een algoritmeaccountant. Deze kan het algoritme controleren op bepaalde variabelen. In een workshop in de zomer van 2019 onderzocht ik deze mogelijkheid met een brede groep aan stakeholders.

Een andere optie, wat niets zegt dat de een beter of slechter is en of er een keuze tussen twee moet worden gemaakt, is om de gebruikers beter toegang te geven op de data die invloed heeft op de transacties van de individuele gebruiker. Juist voor platformen die de aanbieder als ondernemer classificeren zou dit een no-brainer moeten zijn. Immers: je kunt pas echt ondernemen als je toegang hebt tot de data die van invloed is op jouw business en transacties. Geen ondernemer bepaalt immers zijn strategie met de ogen dicht.

Vervolgens is het interessant om te kijken hoe je deze data kunt bundelen (poolen) om op basis van de data van meerdere aanbieders analyses te maken en hiermee het machtsverschil tussen aanbieders en platform te verkleinen. De gedachte van het samenbrengen van de aanbieders is niet nieuw. Ruim een jaar geleden schreef ik de blog 'de coöperatie als vakbond 2.0'. Deze begint als volgt: "In het FD van 19 februari pleitten arbeidsrechtadvocaten Jaap van Slooten en Jorinde Holscher voor de introductie van de werkerscoöperatie. Een vehikel dat, in lijn met eerdere berichtgeving van de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zzp platformwerkers moet helpen collectieve (tarief)afspraken te maken met de platformen waar zij voor werken." Het gehele paper is hier te downloaden. Het idee van de werkerscoöperatie is om het machtsverschil tussen aanbieders en platformen te verkleinen middels een coöperatie.

Deze week kwam er een interessant nieuwtje voorbij die te maken heeft met collectief data verzamelen en de toegang tot data voor platformwerkers. Een groep Uber chauffeurs klaagt het bedrijf aan, omdat zij vinden dat zij met AVG/GDPR verzoeken te weinig data krijgen om goede keuzes te maken en inzicht te krijgen in de manier waarop het bedrijf beslissingen maakt over de aanbieders.

De zaak wordt gevoerd door de Worker Info Exchange (WIE) waar ik eerder al over schreef. In het verzoekschrift (interessant leesvoer!) wordt het volgende over deze exchange gemeld: "WIE is een non-profit organisatie die zich onder meer ten doel stelt om werknemers en zelfstandigen in de informatie-economie toegang te geven tot (persoons)gegevens die tijdens het werk over hen worden verzameld. Een belangrijk doel is daarbij om de machtsverhouding tussen grote digitale platforms, zoals Uber, en de mensen die deze platforms succesvol maken – de werknemers – in balans te brengen."

WIE wordt ondersteund door de App Drivers & Couriers Union (ADCU). Uit het verzoekschrift: "De ADCU is een vakbond die opkomt voor de belangen van alle private hire drivers & couriers in het Verenigd Koninkrijk, onder andere in de relatie met werkgevers en toezichthouders. De ADCU zet zich onder andere in voor meer transparantie over de gegevensverwerking door partijen als Uber. De ADCU is aangesloten bij de International Alliance of App Transport Workers (IAATW). Beide organisaties zetten zich in digitale rechten voor ‘platform workers’."

"De ADCU en IAATW hebben gezamenlijk het initiatief genomen tot oprichting van een ‘data trust’. Binnen deze data trust, welke in stand wordt gehouden door Worker Info Exchange, worden de persoonsgegevens van chauffeurs bijeengebracht. De inzichten die zodoende worden verkregen, kunnen onder andere worden gebruikt in het kader van collectieve onderhandelingen."

Deze rechtszaak levert een belangrijke bijdrage aan de verkenning in hoe een ongelijk (informatie) speelveld tussen platformen en gebruikers in de digitale wereld kan worden tegengegaan. Er zijn nog genoeg vragen en er zullen er vast nog meer bijkomen, maar de enige manier om dit te verkennen is door er iets aan en mee te doen. Daar kan een rechtszaak als deze prima in bijdragen. Of, zoals Anton Ekker, de Nederlandse advocaat die deze zaak voert treffend samenvat: “The app decides millions of times a day who is going to get what ride: who gets the nice rides; who gets the short rides. But this is not just about Uber. The problem is everywhere. Algorithms and data give a lot of control but the people who are subject to it are often no longer aware of it.”

Deliveroo Workers Benefit From Untied’s Latest Gig Economy Accounting Tool | The Fintech Times

Op het moment dat je via verschillende platformen aan het werk bent, kan het een probleem worden om de administratie en belastingaangiften op orde te hebben. In de UK is hier een oplossing voor:

"Currently, platform workers – those who work across multiple industries – represent the fastest-growing segment of those who need to submit tax returns and while filing is relatively straight forward, many are not familiar with the UK tax system and proportionate to income, the cost of using an accountant is high.

Working quickly, untied designed and deployed a totally new product – untied for gig workers. It had a specific onboarding process and built-in translation. Recognising that people tend to work for multiple platforms, it supported the key ones directly, and additional platforms were available to add if needed. It then promoted the service to riders directly via emails circulated by Deliveroo on untied’s behalf and on social media.

Within 28 minutes of the tool being available, a Deliveroo worker had filed their tax return and during its peak, a new user signed up every 27 seconds."

Natuurlijk is het de vraag hoe wenselijke het is wanneer mensen via verschillende platformen hun inkomen bijeen moeten sprokkelen (de tegenvraag is natuurlijk ook: wat is het alternatief en is dit beter of slechter dan dit alternatief), maar het is een interessante ontwikkeling om te volgen. Veel banken volgen deze ontwikkeling, ook in Nederland, op de voet. Ik ben wel nog benieuwd wanneer er ook vanuit de overheid tools en koppelingen (API's) worden ontwikkeld om de steeds meer decentrale economie te faciliteren. Vanuit het oogpunt van transactiekosten een heel relevante vraag wat mij betreft...

Uber acquires public transportation software company in latest transit expansion

De laatste weken zie ik veel berichten over Uber voorbij komen dat zij experimenteren met het faciliteren van openbaar vervoer binnen de app. Ik neem deze vaak niet mee in deze nieuwsbrief, maar vond het relevant om een keer te vermelden. Zeker ook met de combinatie van dit bericht dat het een 'public transportation software company' heeft overgenomen. Het moge duidelijk zijn waar de ambitie van Uber ligt: al het transport (binnen steden) via één app. Wat op zich ook geen nieuws is, enkele jaren geleden was dit ook de conclusie van mijn blog 'Waarom de rit van Uber zomaar kan eindigen in de grootste startup-deceptie ooit".

Background paper of the Working Group on New Forms of Work | European Network of Public Employment Services (PDF download!)

Steeds meer stakeholders verdiepen zich in het fenomeen platformwerk, wat een goede zaak is. Een paar weken geleden presenteerde het 'European Network of Employment Services', zeg maar alle UWV's van Europa, een inleidend paper over platformwerk. Zonder diep op de inhoud in te gaan kan ik zeggen dat het een interessant en compleet stuk is geworden. Voor wie een inleiding platformwerk nodig heeft is dit zeker een aanrader.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.