Deze casus uit Spanje laat zien wat er gebeurt wanneer platformen hun bezorgers in dienst nemen | Metaverse platform van Nederlandse bodem | Hoe het organiseren van gebruikers een belangrijk middel is om platformen te laten luisteren

Goedemorgen! Afgelopen week was een drukke week, die begon met 4 mediaoptredens bij BNR (2x), NOS en Radio 1. Dinsdag mocht ik samen met een relatie van het UWV de KlusCV casus presenteren op het congres 'Het Kan Wel', dat werd georganiseerd door De Omslag. Op woensdag werd ik geïnterviewd over KlusCV door onderzoekers van een universiteit in India. En donderdag was ik door PwC gevraagd een bijdrage te leveren bij de CIO-ontmoeting met als thema 'Platform Revolutie'. Het was interessant om met een selecte groep CIO's door te praten over platform ontwikkelingen, wat weer veel nieuwe inzichten en vragen heeft opgeleverd voor platformen in het to-business domein. Je merkt het: ik vermaak mij wel.

Voor deze nieuwsbrief weer een aantal artikelen voor je geselecteerd en voorzien van mijn duiding en commentaar. Onder aan deze editie vind je de verwijzingen naar de video, podcast en uitzendingen waar ik afgelopen week een bijdrage aan leverde. Fijne week!

Uber Eats está contra las cuerdas, o por qué tu cena tarda más de una hora en llegar

Een interessant Spaanstalig artikel, dat prima te lezen is dankzij Google Translate.

De vraag: wat nu wanneer maaltijdbezorgers die via platformen klussen uitvoeren niet als freelancer, maar via een dienstverband de klussen uitvoeren, houdt velen al een tijdje bezig. Platformen claimen een vernietiging van werkgelegenheid en economische activiteiten en vakbonden menen dat het allemaal wel mee valt.

Daarom is het interessant om in andere landen te kijken waar deze stap wel al is genomen. In dit artikel gaat het over Spanje. In dit land kregen de platformen drie maanden de tijd om de bezorgers, veelal via tussenpersonen, in dienst te nemen. Het stuk geeft een aardige observatie van de gevolgen. De punten die mij het meest opvielen:

1. Langere wachttijden, voornamelijk tijdens piekuren. Wat op zich niet vreemd is: bij de freelance bezorg constructie is het risico op geen werk voor de werkende, bij de uitzend constructie is dit risico voor het platform;
2. Hogere tarieven;
3. Klanten die daar moeite mee hebben, omdat zij dit niet gewend zijn (ik vermoed dat ze daar wel overheen komen);
4. Platformen die moeten ook nog even wennen aan hun nieuwe rol: "You go into logistics organization, shifts, workers, routes, times... That is something that takes a learning process that cannot be rehearsed in three months [the adaptation time offered by the 'rider law']. And, of course , you cannot limit yourself to inflating the number of delivery men, because that entails labor costs that did not exist before in your business";
5. Het beeld bij werkenden is wisselend: sommige vinden het wel prettig om een vast inkomen te hebben, andere missen de flexibiliteit en de mogelijkheid om meer dan standaard te verdienen.

Het meest interessant vond ik zelf dit fragment: "Fleets can work interchangeably for any of the platforms. In addition, as the 'riders' explain, other dynamics have changed. "Before it was rare when you had to manage two orders at the same time. Now I have had up to 4 deliveries to make on the same route," explains one of these workers."

De tussenpersonen voor deze platformen kunnen hun 'vloot' van werkenden dus eenvoudig verschuiven van het ene naar het andere platformen, maar uiteindelijk ook ritten van verschillende platformen gaan combineren. Dat is een vorm van 'flexibiliteit' met hele lage 'switching costs' waar ik zelf nog niet aan had gedacht. Ik ben benieuwd hoe dit zich in de praktijk gaat vormen. En ook wat de effecten zijn voor de omstandigheden van de bezorgers.

This group of tech firms just signed up to a safer metaverse | MIT Technology Review

In het geweld van de grote techreuzen die strijden voor een dominante positie rondom de metaverse (just another platform?) is het mooi om te zien dat in dit artikel ook een Nederlandse speler in de spotlight wordt gezet: Odyssey Momentum.

"Odyssey is a digital native foundation established in The Netherlands. It originated in 2016 as a stepping stone for multi-stakeholder collaboration and solutions, bridging the gap between the worlds of large institutions and emerging web3 and AI spaces. Momentum serves as an open source web3 metaverse stack for collaboration that people can freely use to create their own collaborative 3D spaces, initiatives and communities. Users range from developers, start-ups and corporates, to creatives, scientists and other stakeholders. Odyssey raised €4M in its funding round in November, 2021."

Waarom Alexander Klöpping zich nu opwerpt als boegbeeld tegen Big Tech - NRC

Een stichting met Alexander Klöpping als boegbeeld willen een grote consumentenclaim tegen Apple en Google indienen. Reden: de te hoge percentages (veelal 30%) die deze poortwachters in rekening brengen voor het in de winkel krijgen van een app.

Het is niet de eerste keer dat we klachten horen over deze absurd hoge commissies. Zowel leveranciers van apps (zoals Epic Games) als mededingingsautoriteiten in veel verschillende landen roeren zich in dit vraagstuk.

Ik vind de rechtszaak een interessante stap. Platformen hebben veel baat bij het in stand houden van de fragmentatie van de gebruikersgroep. Op het moment dat gebruikers zich organiseren, dan komt er een (ietsje) betere balans in macht. Dat is bijvoorbeeld zo bij platform coöperaties, maar ook bij deze zaak.

Een grote vraag in deze zaak en bij dit vraagstuk is: wat is dan wel een gerechtvaardigd percentage? Ik hoor uit veel hoeken het percentage van 15 procent. Dat is de helft van het percentage waar nu de grootste inkomsten vanuit komen, maar alsnog flink. Anderen spreken over 2 tot 4 procent: het percentage dat je als credit card maatschappij afroomt voor de dienstverlening. Ik ben benieuwd waar we uiteindelijk op uit gaan komen. Ik neig zelf ook veel meer naar de 2 tot 4 dan de 15. Zeker ook omdat het om zo'n grote markt gaat en de schaalvoordelen voor de poortwachters zo groot zijn, dat ook met een paar procent de winkel met een acceptabel rendement moet kunnen draaien.

Wat dan wel de vraag is of de discussie over het percentage de juiste is. Immers: moet het gaan om een percentage, of over het feit dat Apple exclusief met één store zonder concurrentie kan opereren. Je zou kunnen zeggen dat wanneer er ruimte is voor meerdere winkels er ook een gezonder concurrentie ontstaat en de prijzen automatisch naar een acceptabel niveau zullen dalen.

Laatste vraag: in wiens zakken zal het voordeel verdwijnen? In het verhaal van Klöpping ligt de nadruk op de consument die te veel heeft betaalt. Wat niet vreemd is: het is een consumentenclaim. Maar wat wanneer de percentages van 30 naar 3 procent zullen dalen. Worden de apps dan ook echt 27 procent goedkoper, of verdwijnt die 27 procent dan in de zakken van een andere investeerder? Ik ben benieuwd.

Ook Den Haag, Groningen, Arnhem en Amstelveen ondernemen actie tegen flitsbezorgers - NRC

Na Amsterdam zijn er nu meer steden die in actie komen tegen flitsbezorging. Zo moet Flink in Utrecht een vestiging sluiten, omdat het niet voldoet aan het bestemmingsplan. Wat ook laat zien dat je veel zaken prima binnen bestaande regelgeving op kunt lossen.

In de BNR podcast 'De Technoloog' werd mij de vraag gesteld of er niet gewoon landelijk beleid moet komen. Ik denk het niet. Of beter: nóg niet. Ik vergelijk het met de Airbnb casus. Daar hebben de gemeenten eerst zelf gekeken hoe zij het met bestaande middelen op kon lossen en is het in een later stadium naar het nationale niveau getrokken. Waarbij een raamwerk is neergezet waar de gemeenten zelf aan de knoppen kunnen draaien. Simpelweg omdat je per gemeente een andere behoefte (zoals meer of minder toeristen) kunt hebben. Juist die lokale wendbaarheid en dan ondersteund met een landelijk juridisch kader, lijkt mij een prima oplossing. Maar dan moet je eerst uitzoeken wat nu écht het probleem is en wat er schort aan de lokale instrumenten om in te grijpen.

220213 Jitse Groen - Business Class on Vimeo

Thuisbezorgd is, op de stukken na die je als beursgenoteerd bedrijf nu eenmaal moet publiceren, een behoorlijk gesloten bedrijf. Daarom is het interessant om dit 15 minuten durende item te bekijken waar Harry Mens oprichter Jitse Groen interviewt. De reden achter het interview lijkt duidelijk: het gaat niet goed met de koers en er zijn veel vragen (gaat Groen het Amerikaanse Grubhub weer afstoten? Ik denk het wel), dus dan is het altijd prettig om (betaald) bij Mens aan tafel je verhaal te kunnen doen.

In de media

Rare jongens, die flitsbezorgers | BNR Nieuwsradio

Afgelopen week werd ik geïnterviewd voor BNR 'De Technoloog' over.... flitsbezorging. Het fijne van deze podcast is dat we een uur de tijd hadden om het over veel zaken te kunnen hebben.

Hoe flitsbezorgers jou in hun mandje lokken | NOS

NOS op 3 maakte deze week een erg leuk item over flitsbezorging, waar alle partijen in het debat aan het woord en in beeld komen. Ik mocht kort wat duiding geven aan deze ontwikkelingen en de vragen en zorgen over dat alles nu zo snel moet en het reduceren van sociaal belangrijke activiteiten tot een noodzakelijke transactie.

Kritische fietsbezorgers starten vakbond vanwege werkomstandigheden | NPO Radio 1

"Ontslagen via de chat na kritiek op je baas: het overkwam Ömür Sönmez. hij was helemaal klaar met de werkomstandigheden als maaltijdbezorger bij Thuisbezorgd.nl en besloot in opstand te komen door een vakbond op te richten: Radical Riders.  Alle kritiek kostte hem uiteindelijk zijn baan….. Hij is te gast om zijn verhaal te vertellen. En ook te gast is Martijn Arets, hij is platform-economie expert en schreef het boek Platformrevolutie."

Wie gaat er profiteren van de rechtszaak tegen Apple en Google? | BNR Nieuwsradio

"De stichting App Store Claims eist een miljard euro van Apple en Google. Die bedrijven zouden veel te hoge provisies rekenen op de verkoop van apps en abonnementen. De stichting stelt ons 15 procent goedkopere apps in het vooruitzicht. Maar zelfs als de stichting de rechtszaken weet te winnen, is het nog maar de vraag of apps echt goedkoper zullen worden, zegt platformeconomie-expert Martijn Arets."

The EU’s Attempt to Ensure Every Platform Worker is Employed Promises to be a Bumpy Ride | Reshaping Work

Het stuk dat ik een ruime maand geleden in het Nederlands publiceerde over de mogelijke impact en verloop van het Europese wetsvoorstel over platformwerk is deze week via Reshaping Work in het Engels verschenen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.