De lobby rondom de maaltijdbezorger is losgebarsten | Hoe 'direct-to-consumer' platformen de ondernemer empoweren | Stijgende uurtarieven zzp platformen door krappe arbeidsmarkt

Goedemorgen! Vorige week een bezoek gebracht aan Athene, wat een prachtige fotogenieke stad. Gelukkig had ik nog wel genoeg tijd om een aantal mooie stukken te verzamelen en te voorzien van mijn duiding en commentaar. Mooie week!

Bij Thuisbezorgd kun je nu ook fulltime aan de slag als maaltijdbezorger | NU.nl

Afgelopen week een interessant nieuwtje vanuit Thuisbezorgd: "Maaltijdbezorgers kunnen voortaan een voltijdscontract krijgen bij Thuisbezorgd. Waar de duizenden bezorgers tot dusver een basiscontract voor 12 uur in de week hadden, kan dat nu ook een aanstelling voor 16, 24, 32 of zelfs 40 uur in de week worden. Dat heeft het bedrijf woensdag bekendgemaakt."

Een interessante move van Thuisbezorgd, alias Just Eat Takeaway. De bestellingen die het bedrijf zelf bezorgd, exacte cijfers zijn mij niet bekend maar het zal nog een minderheid zijn, worden uitgevoerd door bezorgers die (veelal via een tussenpartij en via een uitzendconstructie) in dienst zijn van het platform. En nu zou het dan ook mogelijk zijn om een voltijdscontract te krijgen.

Een slimme zet van Thuisbezorgd om verschillende redenen. Ten eerste: strategie.  Oprichter Jitse Groen zet zich al langer publiekelijk, en dan vooral via Twitter, af tegen de freelance constructies van concurrenten. Deze werkwijze geeft de concurrenten volgens Groen een oneerlijk concurrentievoordeel. Deze stap is een duidelijk voorbeeld van de daad bij het woord voegen. Dan de timing: deze week wordt een nieuw plan in de Europese Commissie besproken dat een 'werknemer tenzij' principe moet opleveren voor platformwerk. Bij platformwerk waar de werkende geen tot nauwelijks invloed heeft op het werk (met sterke sturing door het algoritme op werk, uitvoering en tarief) moet het platform dus specifiek bewijzen dat de platformwerker freelancer is. Lukt dit niet dan is het een werknemer. In een stuk van Bloomberg is te lezen dat dit kan betekenen dat hierdoor 4,1 miljoen mensen die als bezorger of chauffeur werken als werknemer zouden kunnen worden geclassificeerd, wat de platformen tot 4,5 miljard euro per jaar aan meerkosten op zou leveren. Dat zijn forse bedragen. Groen kan door zijn uitspraak invloed uitoefenen op deze besluitvorming door te laten zien dat het in dienst nemen en zekerheid bieden wel degelijk kan. Hoewel hij natuurlijk wel een beetje vals speelt, aangezien lang niet alle bestellingen door eigen bezorgers worden afgeleverd en hij veelal niet degene is die de bezorgers in dienst neemt. Hij gaat hier in tegen de platform lobby: bezorgplatformen hebben zich intussen verenigd in 'Delivery Platforms Europe'. Zij proberen met een eigen studie aan te tonen dat het werken als freelancer voor een groot deel van de koeriers een bewuste keuze is en zij niet op een dienstverband zitten te wachten. Zo meldt het door 'Copenhagen Economics' uitgevoerde onderzoek dat 75.000 Europese koeriers volledig ontmoedigd zouden worden om dit type flexibel werk (zowel in deze als andere sectoren) te doen als beleidsmaatregelen hen dat onmogelijk zouden maken, omdat voor veel koeriers meer traditionele (inflexibele) vormen van part- of fulltime werken geen optie zijn. En dat er 800 miljoen euro aan inkomsten op het spel staan als nieuwe EU-beleidsregels de huidige manier van werken aan banden zouden leggen.

Uiteindelijk zit, zoals altijd, 'the devil in the details'. Details over welk deel van de Thuisbezorgd bestellingen nu door eigen bezorgers worden afgehandeld. Details over de exacte voorwaarden waaronder deze bezorgers werken: hoe zit het nu echt met zekerheid voor deze groep? En details over voor hoeveel mensen (en uren) het aangekondigde vaste contract zal gelden. Het bericht van Thuisbezorgd was kort, heel kort. En liet daarmee veel belangrijke vragen (bewust?) onbeantwoord. Ook wat betreft de plannen van de EU zijn er nog genoeg onzekerheden. Wat gaat de definitie van platformwerk worden? Hoe gaan en kunnen landen dit in eigen wetgeving borgen? In Nederland zit dit debat al vele, vele jaren vast: hoezo zou het nu opeens wel kunnen? En op welke termijn gaat er iets gebeuren? En als laatst: hoeveel schieten de platformwerkers er zelf nu echt mee op?

Maar dat bezorgplatformen uiteindelijk meer verantwoordelijkheid zullen moeten gaan nemen voor hun werkenden, dat staat vast. Want flexibiliteit is fijn, maar het volledig afschuiven van de rekening en het risico van deze flexibiliteit is dan weer geen goed idee. En dat is iets dat de platformen ook zelf wel snappen: voor hen is het ook een kwestie van het beperken van de 'schade'. Daarnaast hebben zij ook nu te maken met een krappere arbeidsmarkt: het bieden van meer zekerheden kan bezorgers ook binden. En met de opgedane data mbt vraag en aanbod op het platform zal ook het werk voor de platformen steeds beter te voorspellen zijn, en daarmee het risico voor meer zekerheid kleiner. En dan zal, cliché of niet, de maaltijdbezorgsector misschien wel de eerste sector zijn waar het advies van Borstlap (weet je nog?) in de praktijk zal worden uitgevoerd: flex minder flex en vast minder vast. Ik blijf het (vanzelfsprekend) vol interesse volgen.

Y Combinator-backed Tablevibe raises $1.5M led by Global Founder Capital - TechNode Global

Het is duidelijk dat veel MKB ondernemingen in food en hospitality zich iets te makkelijk (en naïef) afhankelijk hebben gemaakt van platformen. Deze platformen bieden een grote toegevoegde waarde, maar zorgen er ook voor dat de aanbieders op termijn afhankelijk worden. Zij hebben immers hun klantcontact weggegeven aan het platform. Niet zo slim. Uiteindelijk moet je als ondernemer een platform voor jou laten werken, in plaats dat jij voor een platform moet werken.

Het is daarom interessant te zien dat er steeds meet SaaS (Software as a Service) initiatieven komen die de ondernemer / onderneming ondersteunen met inzicht in klanten en gedrag en klantcontact. Of wat ze in deze blog omschrijven als 'direct-to-consumer relationships'.

“Direct-to-consumer is the future of the F&B industry and unlocking this strategy for restaurants is a multi-trillion dollar business opportunity. This investment will help us create a direct ordering and loyalty solution to drive sustained growth for restaurants. It will significantly decrease cost-of-sales for our partners and empower them to own their customer relationships.”

Een interessante ontwikkeling, waarbij ik vermoed dat de 'lock in' op een dienstverlener beperkt is, wat weer goed is voor de positie van de ondernemer.

Horecasector heeft behoefte aan helder perspectief voor 2022 | ING

De tarieven van platformen zouden goed moeten kunnen meebewegen met schaarste (maar ook overvloed) in de markt. Is er meer vraag dan aanbod, dan stijgen de prijzen. Een veelgebruikt voorbeeld is de 'surge pricing' van Uber, waarmee het platform vraag en aanbod probeert te sturen. Is er meer vraag dan aanbod, dan stijgen de prijzen. Vervolgens daalt de vraag en stijgt het aanbod.

Voor platformen die een to-business markt bedienen was tot voor kort weinig data beschikbaar of dit ook op een dergelijke markt van toepassing is. In dit ING stuk met data van 2B platform Temper zien we op basis van data van het platform dat door krapte in de arbeidsmarkt (in dit geval horeca) de uurtarieven flink stijgen. Door ook een ondergrens te hanteren zorgt het platform ervoor dat in een geval van overvloed met aanbod er geen race 2 the bottom kan ontstaan. Hoewel in een dergelijk geval het minimumtarief waarschijnlijk ook gelijk het maximumtarief zal zijn.

Binnenkort start ik samen met onderzoekers van de VU in Amsterdam een onderzoek naar de tarieven en hoe deze invloed hebben door schaarste en grote gebeurtenissen als een lockdown van 2B freelance platformen. Het zal wel even duren voordat je daar hier iets over leest, maar dan weet je alvast dat het er aan komt ;-)

UK government publishes pioneering standard for algorithmic transparency - GOV.UK

Terwijl het in Nederland partijen die al jaren met elkaar zijn opgescheept een kabinet te vormen kwam vorige week een mooi bericht binnen van onze overburen: "The CDDO has launched an algorithmic transparency standard for government departments and public sector bodies, delivering on commitments made in the National Data Strategy and National AI Strategy."

Uit het stuk:

• The Cabinet Office’s Central Digital and Data Office has developed an algorithmic transparency standard for government departments and public sector bodies with the Centre for Data Ethics and Innovation
• The standard will be piloted by several public sector organisations and further developed based on feedback
• The move makes the UK one of the first countries in the world to develop a national algorithmic transparency standard, strengthening the UK’s position as a world leader in AI governance

Lees ook vooral de 'note to editors' onderaan het bericht, dat verder ingaat op de rol en verantwoordelijkheden van de 'Cabinet Office’s Central Digital and Data Office'. Volgens mij iets waar andere landen iets van kunnen leren.

Hoe geruzie over Funda ontaardde in een gang naar de Ondernemingskamer | FD

"Wie een koophuis wil, kan niet om Funda heen. Daarom azen grote beleggers al jaren op de oer-Hollandse huizenmarktplaats. Maar grootaandeelhouder NVM wil niet verkopen, met achterdocht, geruzie en een climax bij de Ondernemingskamer komende donderdag tot gevolg. Reconstructie van een jarenlange vete."

Een interessant overzicht van de geschiedenis en problemen bij Funda. Een interessante casus om te volgen. Funda is het enige platform dat ik ken dat proactief door een sector(vereniging) is opgezet. Dit heeft de sector(vereniging) zeker geen windeieren gelegd. Maar die betrokkenheid en eigenaarschap vanuit de sector is daarmee ook het grootste gevaar van de toekomst van het platform. Dit was misschien niet zo heel erg opgevallen wanneer NVM 100% van de aandelen had gehad, maar omdat 10% van de aandelen bij anderen ligt en zij zwaar worden beperkt door de acties van de NVM komt de zaak binnenkort bij de Ondernemingskamer.

Het voorbeeld van Funda laat zien dat sectoren veel baat kunnen hebben bij het bundelen van krachten en het zelf opzetten van een (dominant) platform, maar ook dat een single stakeholder aanpak uiteindelijk ook een groot struikelblok is in doorontwikkeling van het platform. En daarmee is de NVM op lange termijn de grootste bedreiging van het voortbestaan van het platform dat de eigen leden zoveel heeft gebracht.

In de media

Met KlusCV meer loopbaankansen voor platformwerkers? | Innovatief in Werk

Een mooi stuk over mijn rapport dat twee weken geleden is live gegaan op de website van NSVP.

Podcastserie Omzien naar elkaar - RIBW Overijssel

Een podcast interview met ondergetekende over platformen in de zorg.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.