Analyse: supersnelle bezorgplatforms | Wie profiteert er van de beursgang van Deliveroo? | De link tussen kluseconomie en franchise | Slimme samenwerking Bol en Rabobank

Goedemorgen! Afgelopen week veel tijd besteed aan de voorbereidingen voor een nieuw onderzoek. Samen met Jeroen Meijerink van de Universiteit Twente ga ik onderzoek doen naar onder welke voorwaarde platformwerkers interesse hebben in het meenemen van hun reputatie- en transactiedata in de vorm van een digitaal CV. Dit alles is onderdeel van een nieuw project dat ik ben gestart waarbij ik in 2021 met 6 klusplatformen zal toewerken naar een afsprakenstelsel voor de export van reputatie- en transactiedata naar een digitaal CV. Onderdeel van dit project zijn verschillende onderzoeken naar platformwerkers en naar het effect van geïmporteerde ratings op het vertrouwen van opdrachtgevers. Binnenkort meer, maar bij deze dus alvast een tipje van de sluier opgelicht. Ook deze week weer de nodige stukken voor je verzameld en voorzien van mijn duiding en commentaar. Fijne week!

Besteld en 10 minuten later in huis: startups willen supermarktbranche opschudden | NOS

Afgelopen week was er veel aandacht voor de onverwachte explosie van startups in het domein van super snel boodschappen bezorgen. FD, Trouw en ook NOS (die laatste inclusief bijdrage van ondergetekende) namen de moeite om over dit fenomeen te berichten. De belofte van deze startups is dat de hoognodige pot pindakaas binnen tien minuten aan de deur wordt bezorgd. Investeerders zien hier wel brood in, zo kreeg het Duitse Gorillas deze week een investering van 240 miljoen euro. In december kreeg het bedrijf ook al 37 miljoen van investeerders.

In dienst

Opvallend is dat deze platformen hun koeriers in dienst nemen. Zo moet je om te mogen rijden voor Gorillas minimaal 20 uur per week beschikbaar zijn. Het is natuurlijk de vraag of dit een constructie is die blijft. Deliveroo nam immers ook oorspronkelijk de riders in dienst en op de website van Gorillas stond de eerste keer dat ik keek bij de FAQ dat er nog geen optie is om als freelancer te kunnen rijden. Toen ik net keek kon ik de tekst niet meer vinden. Verkeerd gekeken of...

Op zich kan het natuurlijk prima dat de koeriers ook in een later stadium gewoon in dienst blijven. Een platform als Gorillas is een stuk eenvoudiger dan bijvoorbeeld maaltijdbezorging: je hebt minder onzekerheden in het proces. Zo heeft Gorillas eigen lokale 'hubs' waar de goederen zijn opgeslagen, waar Deliveroo en anderen afhankelijk zijn van de timing van de restaurants. Dit maakt het bezorg proces ook veel voorspelbaarder, waardoor er mogelijk minder noodzaak is om met allerlei ingewikkelde in demand constructies te gaan werken.

Kan het uit?

Een belangrijke vraag die altijd terecht wordt gesteld wanneer investeerders miljoenen tegen een muur aangooien in de hoop dat er iets blijft plakken is: kan het model uit op het moment dat de bezorging niet meer wordt gesubsidieerd door geld van investeerders. Wat een model als deze sterk maakt is dat het niet alleen om bezorging, maar ook om de verkoop van producten gaat. Met een beperkt assortiment en gebruik makend van lokale hubs in wijken (met 10 minuten bezorgtijd moet je denken in postcodegebieden, niet in steden) leer je snel wat er in een wijk populair is en kun je de kracht van het eigen merk ook gebruiken om eigen huismerken te maken en de marge te vergroten. Daarnaast kan het model worden uitgebreid met andere soorten logistieke dienstverlening.

Waar gaat het heen?

Om zicht te krijgen waar dit soort ontwikkelingen heen gaan is het altijd interessant om te kijken hoe vergelijkbare startups op andere continenten het doen. In de VS heb je bijvoorbeeld GoPuff. In een artikel op CNBC wordt daar het volgende over gezegd: "GoPuff, based in Philadelphia, was launched in 2013 by two college students at Drexel University. The company aims to take on traditional convenience stores by offering a range of household essentials like over-the-counter medicines and cleaning supplies to snack foods and alcohol." Je ziet dus dat het aanbod van te bezorgen goederen kan worden uitgebreid in verschillende categorieën. GoPuff heeft overigens net een investering van 1,15 miljard dollar binnengehaald en wordt momenteel gewaardeerd op 8,9 miljard dollar. Een van de investeerders is Softbank, het investeringsvehikel dat we nog kennen van onder andere Uber en WeWork. In dit artikel lees je meer over het bedrijf, onder andere over de doelgroep die het aanspreekt: "The average goPuff shopper is in their mid to late 20’s, but has expanded from targeting only students to including busy, career-focused individuals and parents." En dat het naast een vaste prijs per bezorging ook met een abonnementsmodel werkt: "Frequent goPuff shoppers can opt to purchase a membership to become part of the “Fam.” The membership costs $5.95 per month and includes free delivery on every order." Verder heft dit bedrijf ook de bezorgers gewoon in dienst. Van GoPuff lees ik dat zij de goederen in ongeveer 30 minuten bezorgen. Dat lijkt mij een een reëlere belofte. De tien minuten van Gorillas en anderen is bizar weinig en het is de vraag of de investering om dit te kunnen garanderen de juiste is.

Waar dit in Nederland uiteindelijk geen gaat, dat is de vraag. In de VS concurreren dit soort platformen vooral met "stores with strong “convenience” offerings" zoals de 7/11. In Nederland hebben we dit soort winkels een stuk minder. Daarnaast concurreren zij in de VS met bestaande bezorg apps: "GoPuff isn’t the only company working to expand the scope of products that consumers can get delivered to their doorstep within an hour or on the same day. Amazon’s 2-hour Fresh service, as well as DoorDash, Uber Eats, Postmates and Instacart, have added categories like groceries, personal care items and household goods." Ook hier zijn we in Nederland een stuk minder ver mee. Wat natuurlijk niets zegt waar het heen zou kunnen gaan. Al met al zou je kunnen zeggen dat dit soort platformen weer een extra speler in de markt vormen die zich richt op online, boodschappen, gemak en snelheid. En daarmee wordt het landschap nog diverser en moeten de bestaande spelers nog harder aan de bak om waarde voor hun klanten te creëren.

Rabobank met financieringsproduct verkooppartners bol.com - Emerce

Het uitdagende van een platform is dat je minimaal twee klanten hebt: de aanbieders en de klanten. Demand and supply. Beiden moet je tevreden houden en dat is lang niet altijd even makkelijk. Het platform model is dan ook behoorlijk ingewikkeld om succesvol te maken.

Bol is duidelijk op zoek naar hoe het de aanbieders van toegevoegde waarde kan zijn. In dit stuk: "Rabobank brengt voor ondernemers op bol.com Flexibele Financiering uit, een razendsnel verstrekte lening voor een bedrag tussen de 5.000 en 250.000 euro. <....> Via de API’s van bol.com kijkt Rabobank naar de omzet van afgelopen twaalf maanden en de PSD2-transacties. Op grond daarvan doet de bank aan bol.com-ondernemer een leningsvoorstel. Als deze het indicatieve voorstel accepteert, volgt de dag erna nog videotelefonisch contact en staat vier dagen later het geld op de rekening." Slim.

Deliveroo IPO: Will Shu, Amazon, Index Ventures stand to get rich

Deliveroo gaat binnenkort naar de beurs. Uit dit stuk wordt duidelijk dat de aandelen die Will Shu, de oprichter van Deliveroo, dan een half miljard pond waard zullen zijn. Er zijn jaren dat ik het niet verdien. In het licht van de grote winsten van de aandeelhouders is het bericht "Deliveroo to offer £16m ‘thank you fund’ for riders" dat enkele weken geleden verscheen niet heel veel waard: die 16 miljoen is een fooi. Je zou het woord 'thank' van 'thank you fund' dan ook prima kunnen vervangen voor een woord van vier letters dat begint met een F. Maar dat is mijn mening.

Enfin. Ook Amazon komt in deze blog als grote winnaar uit de bus: het zou 1 miljard pond aan de beursgang kunnen verdienen. Ik denk alleen niet dat het Amazon hier om het geld gaat. Amazon heeft vooral een uitdaging in de last mile delivery en kan daar Deliveroo en de ervaring van het bedrijf heel goed bij gebruiken.

Intussen hebben enkele investeerders aangegeven niet te willen investeren bij de beursgang van Deliveroo: zij maken zich zorgen over hoe het bedrijf met de koeriers om gaat. Dat is natuurlijk heel sympathiek, maar met de rechtszaken in de UK (Deliveroo is van origine een Engels platform) rondom Uber is de onzekerheid van de status van de koeriers natuurlijk ook een enorm risico voor investeerders. Ik geloof graag dat de investeerders een sociaal hart hebben, maar vermoed toch dat ze zich hier iets roomser dan de paus positioneren.

Helft van online aankopen wordt via marktplaatsen gedaan | NU.nl

"Meer dan de helft (54 procent) van de online aankopen van producten in Nederland wordt via marktplaatsen gedaan. Dat blijkt donderdag uit onderzoek van Multiscope en de Hogeschool van Amsterdam."

Dat is flink. Er zit wel een kleine adder onder het gras. De onderzoekers differentiëren in 'traditioneel' e-commerce bedrijf vs online marktplaats. Coolblue vs Bol/Amazon. Het overgrote deel van de marktplaatsen is ook e-commerce bedrijf. Een (groeiend) deel van de omzet komt uit het marketplace/platform deel, maar een substantieel deel van de omzet komt uit het verkopen van spullen uit eigen magazijn. Het ziet er niet naar uit dat daar in dit onderzoek rekening mee is gehouden. En dan is het misschien juist dat 'van alle online aankopen van nieuwe producten al 54% via online marktplaatsen gedaan wordt' (beter: websites die een online marktplaats component bevatten), maar dan mag de vermelding dat 'van alle online omzet maximaal 30% via het marketplace model wordt gegenereerd' niet ontbreken. Alsnog een flink percentage, maar wel een belangrijke en relevante nuance.

Wat mij overigens verbaasde is dat het onderzoek, waar de HvA (een met publiek geld gefinancierd instituut) aan heeft meegewerkt, achter een hele dikke paywall (1.295,- per exemplaar) is gestopt. Er lijkt geen open access variant beschikbaar te zijn. Gemiste kans. Ik ben van mening dat met publiek geld gefinancierde onderzoeken altijd ook voor het publiek leesbaar zouden moeten zijn.

How Franchising Paved the Way for the Gig Economy | KQED

Ik heb vaker nagedacht over hoe platformwerk in veel gevallen gelijkenissen heeft met franchising. Ik heb nog weinig hierover terug gelezen in de literatuur en wil daarom deze blog delen die ik vorige week tegenkwam:

"Franchising helped set a legal precedent for the kind of control gig companies customarily exercise over their workers.

With the development of apps, gig companies have gone a step further than the franchise model. Instead of requiring franchisees to buy into the brand to run their own business, gig workers sign up on their platforms to do piecemeal gigs. This "platform argument" has been key to how many gig companies justify their employment practices to regulators.

Gig company executives and their legal teams consistently argue they are not running taxi or delivery businesses, but instead tech companies that have created platforms to connect consumers to independent service providers. Under this platform argument, Uber drivers, Instacart grocery shoppers or DoorDash deliverers are not employees, but rather entrepreneurs running their own businesses.

This argument has been very successful, largely because of the way the U.S. now enforces antitrust law, says University of Utah economist Marshall Steinbaum.

“The business model of gig companies is dependent on the weakening of antitrust,” says Steinbaum, who published a paper on the issue."

Het paper staat dan ook bij deze op mijn leeslijst. (en die is helaas nog wat lang....)

In de media

Populariteit maaltijdbezorging zorgt voor opkomst 'spookkeukens' | Horecava

"Spookkeukens in opmars door stijging populariteit van maaltijdbezorging. Restaurants waar je wel eten kunt bestellen maar ze niet kunt bezoeken."

Besteld en 10 minuten later in huis: startups willen supermarktbranche opschudden | NOS

De nieuwe bedrijven halen momenteel honderden miljoenen op met hun snelheidsbelofte. Maar hoe kan je zo'n snelle bezorging - van borrelnootjes tot deodorant - garanderen?

Ook gelezen

• Amazon keeps trying to troll US Congress members in perplexing new PR strategy
• Governance challenges of mobility platforms: the case of Merwede, Utrecht
• China Considers Creating State-Backed Company to Oversee Tech Data
• Baantje naast bijstand opstap naar zelfstandigheid (ben ik natuurlijk benieuwd onder welke voorwaarden platformwerk een opstap kan zijn of worden)
• Ferris en 79 anderen rijden rond voor Thuisbezorgd in Arnhem: ‘Tien keer beter dan de Appie’

Eigen publicaties

Uber erkent chauffeurs in de UK als ‘worker’. Is dit goed of slecht nieuws? – ZiPconomy

Het stuk dat ik vorige week voor mijn nieuwsbrief schreef is intussen ook als blog op ZiPconomy terug te lezen.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event?

Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’.

Er is ook een Engelstalige nieuwsbrief, welke iedere twee weken wordt verstuurd.