Goedemorgen! Afgelopen twee weken weer volop aan onderzoeken gewerkt, mooie content gecreëerd en weer een aantal nieuwe projecten in de steigers gezet. Ook heb ik, in het kader van 'leven lang ontwikkelen' en lange termijn employability (want stel dat de platformrevolutie straks voorbij is ;-)), mij ingeschreven voor de deeltijd premaster Philosophy of Data and Digital Society aan de Tilburg University. Start augustus dit jaar. Erg benieuwd hoe mij dit gaat bevallen, maar ik heb gewoon zin om weer meer gestructureerd te gaan leren. En wil deze master (even ervan uitgaand dat ik dit traject ga afronden: eerst moet blijken of ik nog ruimte in mijn hoofd en agenda hiervoor vrij kan maken) gebruiken om daarna mijn wetenschappelijke onderzoeken om te zetten naar een PhD titel. En zo zal de komende jaren mijn werk nog wel in het teken van de platformeconomie staan ;-) We gaan het meemaken.

Voor deze editie twee eigen stukken en een lange analyse van de mislukte Europese Platformwork Directive. Fijne week!

Verslag: designprincipes voor een duurzame platformeconomie

Een maand geleden vond het event ‘designprincipes voor een duurzame platformeconomie’ plaats bij de Haagse Hogeschool. Met de 70 aanwezigen en sprekers hebben we gesproken over hoe principes als ethiek, eigenaarschap, data en AI, compliant to regulation en bestuur als ‘design’ kunnen worden meegenomen in de platformeconomie. Met als doel om naast het publieke belang ook de strategie van het platform zelf te versterken.

Afgelopen week is het verslag over dit event gepubliceerd, welke werd geschreven door Claartje Vogel. Dit verslag geeft een goed beeld van de dag en er zijn ook verschillende quotes van deelnemers en sprekers in meegenomen.

Het gehele stuk is via deze link te lezen.

Vanuit de De Haagse Hogeschool en het lectoraat Platformeconomie gaan we nu aan de slag om te kijken hoe we deze principes kunnen uitbouwen en valideren middels onderzoek.

Veel leesplezier! Deel dit verhaal gerust breed met collega’s, vrienden en via de socials. Dit omdat bewustwording dat er een keuze is, de allerbelangrijkste eerste stap is.

Floor van Haaren (Cocoroco) over remote klantenservice, eerlijke betaling en de toekomst van de mondiale arbeidsmarkt

De eerste aflevering van The Gig Work Podcast, een podcast over de globale ontwikkelingen in de gig economy welke ik maak namens de WageIndicator Foundation, van 2024 is afgelopen week verschenen. In de 9e editie van de podcast ga ik in gesprek met Floor van Haaren, oprichter van platform voor remote klantenservice Cocoroco.

Naast de podcast is er ook een blog over dit gesprek verschenen. Deze is in het Nederlands terug te lezen op ZiPconomy en in het Engels op de website van Gigpedia.

De podcast is beschikbaar via de volgende platformen: Apple Podcasts, Springcast, Google, Spotify, Stitcher, Pandora, en Pocket Casts.

R.I.P. Platformwork Directive (en nu weer verder)

Afgelopen week was de laatste poging om nog iets van de afgezwakte Europese 'platformwork directive' van de grond te krijgen. Ik schreef al meerdere keren over deze directive, zoals in de eerste editie van 2024. Bottom line kwamen mijn bedenkingen op het volgende neer:

1. Door het combineren van vermoeden van arbeidsrelatie én impact van technologie op de werkende was de directive al vanaf de start een lastige. Mijn advies was en is om de twee uit elkaar te trekken;
2. De directive maakt onderscheid tussen hen die (veelal precair) werk vinden via een platform en hen die hetzelfde werk vinden via andere kanalen, ik zag een mogelijk succes van de directive dan ook echt als een beginpunt, maar wel een wat omslachtige (maar als het werkt, dan werkt het. Maar het werkt dus niet helaas...);
3. Er is een gevaar dat platformbedrijven, net als destijds bij de AB5 wetgeving in California, hun systemen en algoritmes zo aanpassen, dat ze niet onder de criteria vallen. Een kleine 'moeite' met een mogelijk lang kat-en-muisspel als gevolg.

En nu is er dus helemaal geen platform richtlijn. Wat heeft laten zien dat Europees iets over arbeidsmarkt afspreken bijzonder moeilijk is. En overheden de grootste kul-argumenten (hier en daar flink aangespoord door de lobby van platformbedrijven) op tafel gooien om hier onderuit te komen. Zo vond o.a. Frankrijk dat de directive een gevaar was voor innovatie. Ik ben benieuwd in welke definitie van innovatie 'het ondermijnen van rechten van werkenden' is meegenomen. Ik ontvang graag een linkje.

Wat nu? Ik kan mij niet voorstellen dat dit een eindpunt is en ik heb ook wel het gevoel dat te veel nationale stakeholders te lang hebben gewacht met eigen maatregelen, in de hoop dat de directive er toch zou komen. Ik hoop dat deze stakeholders nu snel hun eigen plan werken en mogelijk ook samen gaan werken. Wat beleidsmakers nu zouden kunnen doen:

1. Handhaven. In veel gevallen was er mbt het classificatievraagstuk namelijk helemaal geen nieuwe wet nodig, maar kan onder het huidige arbeidsrecht (even los van de vraag of de werkende met een subcontractor model er beter vanaf zijn) worden opgelost. Er worden intussen meer zaken wel dan niet gewonnen in Europa;
2. Van silo (verticaal) naar horizontale wetgeving. Eigenlijk was het al raar dat enerzijds bepaalde wetten op een werkende van toepassing zouden zijn adhv hoe een transactie tot stand was gekomen. Daarnaast kan ik mij voorstellen dat er nu op onderdelen uit de directive waar met het wél over eens was nu aparte afspraken gemaakt worden. Bijvoorbeeld het uitlegbaar maken van automatische besluitvormingsprocessen, het verbieden (en dit valt al onder AVG, dus: handhaven) van 'robo-firing' (door het algoritme ontslagen worden) en het sturen en aanmoedigen van dataportabiliteit (wat ook al onder AVG valt, dus wederom: handhaven).
3. Meer focus op de nieuwe platform specifieke pijnpunten. Taxichauffeurs waren voor Uber al freelancers, dus het is de vraag waarom dat nu het probleem is. Wat wel het probleem is, is dat er een onduidelijke en niet transparante prijsstelling is, werkenden niet goed geïnformeerd beslissingen nemen, er geen vaste prijzen zijn (niemand weet wat het tarief over 2 maanden is), de apps via gamification de chauffeur proberen te 'nudgen' te doen wat in het belang is van de app en meer. Of in het geval van bezorging: de werkende die per klus wordt betaald (wat niet bijdraagt aan verkeersveiligheid) en tijdens de rit op de telefoon zit. En eigenlijk in het algemeen: hoe het risico op geen werk (en alles wat hier bij komt kijken) volledig op de schouders van de werkende wordt geschoven.

Want misschien zou het een mooi streven zijn om iedereen in (subcontractor / uitzend) dienst te krijgen, maar er zijn ook nog andere manieren om hetgeen je wilt bereiken voor elkaar te krijgen. In New York is er bijvoorbeeld een minimum tarief afgesproken voor bezorgers met positieve resultaten (is in dit stuk te lezen):

The city’s new minimum pay rate for delivery workers, which went into effect late in 2023 after numerous legal challenges, is incentivizing workers to slow down, stop at red lights, and follow the rules of the road — transgressions that have become commonplace within the industry as workers perilously rush to deliver someone’s chicken fingers before they get cold.

Ik ben benieuwd wat de volgende stappen zullen zijn. Zoals vaker gezegd was ik geen fan van de directive, omdat het te generiek was en de niet-platformmarkt compleet negeerde, maar desondanks was het wel een mooi startpunt geweest van een verbetering van de arbeidsmarkt. En dat je dan als consument iets meer voor de bezorging van je pizza moet betalen (zoals in New York waar de platformen de prijzen van bezorging met 2 dollar ophoogden), dat is dan maar zo. Dat is de prijs van arbeid. Wat ik vooral hoop is dat het proces van de platformwork directive het onderwerp van precaire werkenden op de kaart heeft gezet (voor platformen was er geen Europese of nationale aandacht voor bezorgers en taxichauffeurs), heeft laten zien wat de pijnpunten zijn en nationale overheden nu de schop onder de kont geeft om hier op nationaal niveau mee aan de slag te gaan. Als dat het geval is, dan is die 800 dagen gesteggel om die directive niet voor niets geweest.

Deze afbeelding deelde ik afgelopen week op X. Op dit moment lees ik het boek "Toekomstbedrijven - Hoe steward-ownership ons bevrijdt van de macht van de aandeelhouder" (aanrader) en dus let meer dan anders op de rol van de aandeelhouder bij organisaties. Natuurlijk had ik ook een niet-platform voorbeeld kunnen delen, maar deze kwam even zo uit.

Het dilemma van e-commerce platformen: aanbieder en marktmeester in één.

Nagenoeg ieder e-commerce platform heeft een discutabel dubbelrol: je bent zowel een van de aanbieders op het platform, maar bepaalt tegelijkertijd ook de regels van hoe het spel wordt gespeeld. Dat kan goed gaan, maar je hebt de schijn natuurlijk wel snel tegen je. Want wie kan jou garanderen dat je jouw eigen producten niet voortrekt? Of er je voordeel mee doet dat je de data inzichten gebruikt om succesvolle strategieën van externe verkopers te kopieëren, om hen vervolgens naar pagina 50 van de zoekresultaten te verbannen? En zijn alle verkooppartners gelijk? Of alleen zij die extra betalen?

Dit zijn precies de vragen die spelen in het onderzoek van de ACM bij Bol. Ik ben benieuwd naar de resultaten van het onderzoek. En hoop ook dat de ACM verder kijkt dan alleen of er wel of niet iets is gedaan dat niet mag, maar ook na gaat denken hoe je structureel deze mogelijkheid op misbruikt kunt voorkomen. Het zou interessant zijn om de voors en tegens op een rijtje te zetten om dit soort platformen bijvoorbeeld te verplichten het platformbedrijf los te knippen van het verkoopbedrijf. Natuurlijk heeft de organisatie dan minder schaalvoordelen, maar je voorkomt wel (het vermoeden) van gedoe. Als aanbieder zul je dan ook volgens dezelfde regels van het spel moeten spelen als ieder ander, inclusief het afdragen van commissie. Zomaar een gedachte op de zondagavond...

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.