Goedemorgen! Afgelopen week(end) was ik in Dublin voor een bijeenkomst van het ‘European Young Leader’ netwerk (georganiseerd vanuit Friends of Europe) waar ik intussen alweer 10 jaar deel van uitmaak. Wat dit netwerk uniek maakt is dat de lijst met deelnemers (ieder jaar worden 40 nieuwe ‘young leaders’ toegevoegd) bestaat uit een ontzettend divers gezelschap. Politici, ondernemers, kunstenaars, hackers, onderzoekers, wetenschappers en (veel) meer. We spraken onder andere over de toekomst van Europa (dat klinkt abstracter dan het was), de impact van AI, de rol van de klokkenluider (adhv een bijdrage van – en discussie met - de ‘Uber klokkenluider’ die 120.000 documenten naar de media lekte) en meer. Programma en foto’s via de linkjes en er volgt waarschijnlijk nog een blog met mijn reflectie.

Deze nieuwsbrief schreef ik in het vliegtuig en in de trein naar huis. Straks nog het laatste stuk met de taxi (het is dan al over middernacht: een mooi tijdstip voor een gesprek over de taximarkt). Komende week staan weer mooie dingen op de agenda. Maar voor nu: veel leesplezier en een mooie week!

De staat van online platformen in Nederland

Het CBS is in 2019 onder leiding van onderzoeker Bart Klijs begonnen met het aanleggen van een lijst van online platformen in Nederland en publiceerde in 2020 de eerste editie van de jaarlijkse ‘Monitor Online Platformen’ in Nederland. Dat klinkt eenvoudiger dan het is: er is namelijk geen categorie ‘online platform’ bij de Kamer van Koophandel. Met behulp van een bestaande lijst, webscraping, modellering en machine learning is een eerste overzicht gemaakt, dat met de jaren is verfijnd. Vorige week is de monitor van 2022 uitgekomen, wat een goed inzicht geeft in de ontwikkelingen van online platformen in Nederland, met extra uitstapjes naar coronasteun voor online platformen, verkoop via online platformen, platformwerk (in het stuk over werkgelegenheid), en transparantie en kwaliteit. In totaal zijn 4.650 bedrijven in Nederland als online platform geïdentificeerd en aangeschreven en vulden zo’n 2.950 bedrijven de enquête in. Een waanzinnig hoge respons.

Wat valt er op in het rapport? Dat is iets dat voor iedereen persoonlijk en afhankelijk van de eigen interesse zal zijn. Het rapport heeft een duidelijke inhoudsopgave en is zonder voorkennis goed te begrijpen. Dus als je nieuwsgierig bent, dan raad ik je aan om er zelf online doorheen te bladeren. Doorbladeren kan helaas alleen online: ik heb nog geen downloadknop kunnen vinden. Ben je nieuwsgierig, maar heb je weinig tijd, lees dan de samenvatting in het rapport.

In het persbericht vanuit het CBS wordt de nadruk gelegd op de volgende punten:

• De meeste platformen melden verzamelen van gebruikersgegevens op de website;
• Beslisregels algoritmen niet altijd terug te vinden;
• Meeste platformen vermelden betaling voor hogere positie in zoekresultaat;
• Bijna 9 op de 10 platformen controleert echtheid van reviews.

Zelf vond ik het uitstapje naar platformwerk (wederom) erg interessant om te lezen. Leuk om te zien is dat het CBS de definitie van platformwerk aan het uitrekken is en ook contentcreatie, online verkoop en het verhuren van een kamer of accommodatie ziet als platformwerk. Ik loop al een tijd met de wens rond om een keer een stuk (blog en/of paper) te schrijven over het verbreden van de definitie van platformwerk (als gebruiker van platformen voed je deze platformen en ben je eigenlijk gratis werk aan het verrichten), maar dat is er tot dusver nog niet van gekomen.  De bijdrage van Wendy Smits (Maastricht University) met inzichten over platformwerk is ook een aanrader om te lezen.

Wat ik zelf altijd lastig vindt is dat ieder nieuw inzicht weer vervolgvragen oproept. Vervolgvragen die onbeantwoord blijven, omdat de data van het onderzoek niet openbaar is. Dit is overigens een [MA1] punt dat ik met mijn analyse van de monitor in 2021 ook al maakte. Later begreep ik dat er wel mogelijkheden zijn om op verzoek samen met het CBS dieper de cijfers in te duiken, maar wat zou het mooi zijn als er een online tooltje zou zijn waarmee je zelf met variabelen en filters kunt rommelen. Ik denk dat zo’n tool de impact van het onderzoek veel groter maakt. Hierbij leg ik de uitdaging om hier iets mee te doen dan ook graag bij het CBS neer (sorry Bart…).

Het rapport geeft verder ontzettend veel interessante inzichten. In het bericht vanuit het CBS wordt de monitor ‘experimenteel’ genoemd. Daarmee doen ze de monitor wat mij betreft te kort. Natuurlijk worden er wat interessante, maar ook atypische, uitstapjes gemaakt, maar dat kan ik als vakidioot natuurlijk alleen maar achter staan. Ik hoop dat deze monitor volgend jaar bij het CBS van de status ‘experimenteel’ naar ‘structureel’ gaat en er een experiment komt met een meer dynamische weergave van de data.

Deze wet wil de dataroof van AI tegengaan

Het is een vraag die ik in deze nieuwsbrief [MA1] al vaker heb gesteld: hoe zorg je ervoor dat zij die de content hebben gemaakt waar de AI-bedrijven dankbaar gebruik van maken om hun AI te trainen worden beloond voor hun werk?

Ik heb hier onder een gedachte-experiment gedaan, waarbij ik 4 kwadranten hebt bedacht. Nog niet waterdicht, zie het als een béta-model:

1. Actief betaald: dit zijn de werkenden die vaak onder slechte omstandigheden (en vaak via platformen) het algoritme trainen (bijvoorbeeld door het taggen van foto’s) of het algoritme corrigeren;
2. Actief onbetaald: dit zijn de keren dat gebruikers via programma’s als CAPTCHA een test moeten doorstaan om te verifiëren dat deze een mens zijn door het selecteren van foto’s (‘klik de foto’s aan waar een zebrapad op staat’)
3. Passief betaald: het voeden van Ai systemen als ChatGPT met de eigen datasets om analyses uit te trekken (betaald is dan dat je met je data betaald om gebruik te maken van de service, zodat je geen financiële bijdrage hoeft te doen) en het corrigeren en aanmaken van woordenlijsten van DeepL (vertalingen)
4. Passief onbetaald: bestaande content wordt door Ai-bedrijven van het web gescraped (dat is een hip woord voor ‘gestolen ;-)) en gebruikt als input voor de systemen

Voor categorie 4 denken ze in Frankrijk een wet om ‘ethische grenzen voor Ai-gegenereerde content’ te maken. Een interessant gedachte-experiment. Nog veel te omslachtig, maar het is heel goed om hier nu wel mee te beginnen. Je leest er alles over in dit artikel.

p.s. het is natuurlijk best discutabel dat beleidsmakers hier aan zet zijn en degenen de Ai-bedrijven hier niet in het design al iets voor hebben opgelost. Ik snap het: experimenteren en groeien op rekening van de gebruiker, maar ethisch gezien natuurlijk niet oké.

Waarom gebruikers platformen verlaten

Als je een platform runt, dan gebeurt het vaak dat gebruikers het platform verlaten. Dit kan zijn om de dienst niet meer af te nemen, of om buiten het platform de transactie voort te zetten, zodat het platform de commissie misloopt. In vaktermen wordt dit ‘disintermediation’ genoemd. In deze blog op de site van Harvard Business Review wordt ingegaan waarom gebruikers van platformen het platform verlaten. En wat je hieraan kunt doen. Het is geen volledig stuk, maar geeft wel een interessant inkijkje. Dit is overigens niet alleen interessant voor makers van platformen, maar voor iedereen die wil de dynamieken van platformen wil begrijpen.

De impact van regelgeving op vakantieverhuur in New York

Ik meldde al eerder in deze nieuwsbrief dat New York de regels (én handhaving) voor vakantieverhuur (heel) flink heeft aangescherpt. In dit artikel lees je meer over de gevolgen en hoe investeerders hier naar kijken.

Contact

Inspiratie opgedaan en advies of onderzoek nodig bij vraagstukken rondom de platformeconomie? Of op zoek naar een spreker over de platformeconomie voor een online of offline event? Neem gerust contact op via een reply op deze nieuwsbrief, via mail (martijn@collaborative-economy.com) of telefoon (06-50244596).

Bezoek ook mijn YouTube kanaal met ruim 300 interviews over de platformeconomie en mijn persoonlijke website waar ik regelmatig blogs deel over de platformeconomie. En lees mijn boek ‘Platformrevolutie - Van Amazon tot Zalando, de impact van platformen op hoe wij werken en leven’. Interesse in mijn foto’s? Check dan mijn foto pagina.